Kasteel nu herberg
voor jong en oud
I.
Een goed huis gaat
voor al les.
Moeder '«egt:
»Ons huisje is wel klein
Maar vol ge rijf en rein."
Ik maak geen ge druisch
hi mijn ouders huis.
Ik zit hier, zoet en stil.
En doewat Moe der wil.
Bladzijde uit een leesboek voor de volksschool
soep koken, jenever stoken - wat vroeger
wel gebeurde onder schooltijd);
de school 's morgens beginnen met och
tendgebed, eerst zelf, dan één voor één de
leerlingen, die het gebed kenden; aan het
eind van de morgen een psalm zingen en het
gebed voor het middageten opzeggen;
's middags weer met gebed beginnen en
eindigen met het zingen van een psalmvers,
gevolgd door het avondgebed;
's zomers schoolhouden als er tenminste
vijftien leerlingen zijn;
in de winter avondschool houden van vijf
tot zeven uur:
's zondags om vijf uur in de school aan
wezig zijn bij de door de dominee te geven
catechisatie, nadat hij eerst bij zijn eerwaar
de is gaan vragen of de les wel doorgang zal
vinden; dan de klok luiden, het vuur aan
leggen, een stoel voor de herder en leraar ge
reed zetten en alvast met de wachtende ca
techisanten een psalm zingen;
de school zuiver en rein houden;
de torenklok opwinden, gelijk zetten, zor
gen dat ze niet van slag raakt, het uurwerk
behoorlijk onderhouden en vooral regelma
tig invetten;
's morgens om acht, 's middags om twaalf
en 's avonds om acht uur de klok luiden;
en.... niet vergeten de kerk te sluiten na het
luiden.
Dat t'i/f en vi/f'. of /rnv/W i-i/f is tic/)
Kan ik "wel aan mijn handen zien
Ik heb mijn vinoers maai' te tellen
Ook vijzen"I mij,mijn voeten aan.
Tel ik de menschen.die daar gaan.
Dan mao ik .vrij voor onderst dien
Dat zij cn ik tie/i oogen hebben met elkaar:
Zij niet hun vieren .aeJt/ mijn tuva zijn ook een paar.
Bladzijde uit een leesboek voor de volksschool
Kasteel Westhove heeft een lange historie.
In een oorkonde uit 1277 wordt het kasteel
voor het eerst genoemd, maar er zijn teke
nen die wijzen op eerdere vestiging. Al in de
9e eeuw zou op de plaats van het huidige
kasteel een met houten palissaden versterk
te wal hebben gestaan om de aanvallen van
de Noormannen af te weren.
Kasteel Westhove was gedurende eeuwen
een lusthof dat behoorde bij de abdij van
Middelburg; de abten ontvingen er hoge
gasten zoals Philips de Schone en diens zoon
Karei V. In 1572 werd het kasteel door de
Geuzen bezet en in brand gestoken. Het
De schoolmeester was verplicht:
op het dorp te wonen;
de scholieren leren in de school 'stil en ze
dig' te zijn. Daarbuiten beleefd te zijn, voor
al de pet af te nemen als ze gemeente- of ker-
keraadsleden tegenkwamen op straat;
de predikant en een ouderling toe te laten
in de school, als ze deze eens in de maand
kwamen bezoeken. De jongens en meisjes
moesten knikken als zij de klas binnenkwa
men om de vorderingen van de leerlingen te
bekijken.
Voor dit alles ontving meester Pompoe-
ne jaarlijks vier ponden Vlaams, drie schel
lingen en vier groten. Of te wel 25.Van
het kerkbestuur kreeg hij nogmaals hetzelf
de bedrag. Arme kinderen moest hij daar
entegen gratis les geven!
In het geval van meester Pompoene is het
zeker niet op zijn plaats om te spreken van
'die goede oude tijd'!
Literatuur:
E. J. van Det: Zestig jaar bondsleven. Gedenk
boek van de Bond van Nederlandse Onderwijzers,
deel I, Amsterdam, 1939.
L. van Gelder en I. van der Velde: Kind, school
en samenleving, Groningen, 1969.
R. Reinsma: Scholen en schoolmeesters onder Wil
lem I en Willem II, Den Haag, z.j.
C. Wilkeshuis: Daantje zou naar school toe gaan.
Honderd jaar 'Volksonderwijs', Utrecht, z.j.
werd slechts gedeeltelijk herbouwd en kwam
in particuliere handen. Sinds 1926 is het
kasteel eigendom van de Stichting Buiten
plaats Westhove. Het is o.a. gebruikt als
vakantie-oord voor herstellende kinderen.
De Nederlandse Jeugdherberg Centrale
NJHC nam het vakantie-oord in 1985 in
huur over. Een grote verbouwing volgde
want Kasteel Westhove moest het eerste
voorbeeld zijn van een veranderende aanpak
van de NJHC. Westhove voldoet nu aan al
le eisen van deze tijd.
Mr. Pieter van Vollenhoven heeft op vrijdag 16 mei Kasteel Westhove in
Domburg officieel geopend als NJHC-herberg. De openingshandeling, het
steken van een ring op de toegangsbrug tot het kasteel, verrichtte de heer
Van Vollenhoven uit een rijdende sjees.
21
