EEN KLEINE ZEEUWSE TAALSTRIJD
niet minder dan drie maanden heeft
geduurd. Na de eerste oogst kwam de
familie van de mannelijke pioniers over.
Uit die beginperiode stamt ook het
Louwerskerkhof. Niet verwonderlijk dat
het zo genoemd wordt. De eerste Lou
wers, die in Brazilië voet aan wal zette,
had niet minder dan 18 kinderen en
talloos waren zijn kleinkinderen. Het
oerwoud eiste zijn tol en ook de gele
koorts maaide hele gezinnen weg.
Van de talloze kleinkinderen van de
oorspronkelijke Pieter Louwers uit
Nieuwvliet, wonen er nog drie. Enkele
jaren geleden was daar ook Jas Louwers
nog bij, die het laatste jaar van zijn
Wat is er gebeurd? De heer W. Geldof
heeft in een aantal artikelen in het ZLM-
blad, geschreven onder de titel „Naebie
un eihen taele", gepleit voor het in
voeren van een algemeen Zeeuws met
althans een algemene spelling.
De heer Geldof wordt in zijn streven
bestreden door onder anderen de
voorzitter van de Zeeuwse Vereniging
van Dialektonderzoek. Kort gezegd komt
diens opvatting hierop neer, dat de
„Zeeuwse dialekt-woordenrijkdom" een
„rijke" varaiatie is, „waaraan men niet
op eigen houtje dient te sleutelen". De
leven met een uit Aardenburg gekregen
pijp door de streek wandelde. De pijp
was hem gestuurd na de eerste publi-
katies over de „gevonden" Zeeuwen in
Brazilië. „De pijp is met hem begraven,"
zegt zijn neef Izaak.
De Pommeranen inmiddels 70 procent
van de bevolking in Sao Joao, zijn de
redding van de Zeeuwen geweest. Er
kwam regelmatig vers bloed in de fa
milies en inteeltverschijnselen zoals in
Holanda, waar veel achterlijke kinderen
zijn, komen er niet voor.
Ze komen er wel in Sao Joao de
Garrafao.
Zeeuwse Vereniging voor Dialektonder
zoek heeft trouwens op haar jongste
ledenvergadering al laten weten niets
voor een „standaard-Zeeuws" te voelen.
De verscheidenheid in woordgebruik en
uitspraak van de verschillende dialekten
zou zich daartoe niet lenen.
In februari van dit jaar diende de
Zeeuwstalige letterkundige J. Kousema
ker bij Gedeputeerde Staten van Zee
land een voorstel in om een werkgroep
ter voorbereiding van een algemeen gel
dende Zeeuwse spelling in het leven te
roepen. Het college van G.S. gaf dit
voorstel voor advies door aan de
Zeeuwse Culturele Raad.
De sektie cultuurbehoud van de ZCR
wees het voorstel van Kousemaker af.
Die sektie baseerde haar afwijzing op
twee argumenten, nadat ze eerst advies
had ingewonnen bij de heer J. B. Berns,
hoofd van de afdeling dialekt van het
P. J. Meertens Instituut. „Het Zeeuws
bestaat uit verschillende dialekten en
een voorkeursspelling zal de verschil
lende klanken geweld aandoen. Het
Zeeuws heeft al een eenheidsspelling
ten behoeve van de dialektische klanken,
namelijk die van het Woordenboek der
Zeeuwse Dialekten van mevrouw dr. R.
Ghijsen," stelde de sektie.
De Zeeuwse Culturele Raad volgde
haar sektie cultuurbehoud in deze af
wijzing van het voorstel Kousemaker.
Tot zover een kort samengevat feite
lijk verslag van het „Zeeuwse taal-
strijdje", zoals dat zich tot nu toe in
het ZLM-blad en de Zeeuwse Culturele
Raad afspeelde.
Waarom willen èn de ZCR èn de
Vereniging voor Dialectonderzoek een
aantal zaken niet onder ogen zien, zo
vragen wij ons af. Voorkeursspelling en
eenheidsspelling wil nog niet zeggen:
eenheidsklank, eenheidsuitspraak, één
en hetzelfde idioom. Dat bewjjst de
praktijk van de „grote talen", inclusief
die van het Nederlands.
We herhalen nog maar eens wat wij
eerder betoogden: een eenheidsspelling
en een eenheidsgramatica hebben in het
Frans, Duits, Engels, Spaans, enz. enz.
de verschillen in accent en klankkleur
niet kunnen wegnemen. Het Duits van
de Noordduitser verschilt van dat van
de Beier en de Oostenrijker in kleur en
uitspraak. Ook al spreken ze allen „be
schaafd" Duits en schrijven ze het alle
maal volgens dezelfde gramatica en
spelling. En zo zijn er vele voorbeelden
te geven, onder meer uit het Fries, dat
ondanks de standaardspelling verschil
len in accent, kleur en zelfs idioom van
de onderscheiden streken behouden
heeft. Maar dankzij hun eenheidsspelling
is het lezen en schrijven van Fries voor
alle Friestaligen een stuk gemakkelijker
geworden! Men kan dankzij die spelling
op vrij grote schaal kennis nemen van
een rijke Friese volksliteratuur.
Noch Geldof, noch Kousemaker stre
ven naar afschaffing van verschillen in
uitspraak en idioom: „Het gaat er niet
om, dat in het Algemeen Zeeuws iedere
klank en ieder klankteken overal pre
cies dezelfde uitspraak hebben. Dat is
ook in het Nederlands niet zo," betoogt
Geldof in het ZLM-blad van 6 mei '83.
Geldof heeft niets tegen literatuur in
randdialekten, maar „voor wie méér wil,
is Algemeen Zeeuws nodig en onmis
baar."
„Wij moeten niet menen dat wij in
een taalgebied van nog geen 350.000
mensen enige literatuur kunnen maken
als wij ons opsplitsen in 10 of 11 of nog
meer randdialekten. Dat zou een dood
lopende weg zijn. Er is een betere: Al
gemeen Zeeuws. Dat bestaat zodra vol
doende mensen dat willen," aldus Geldof
Kousemaker benadrukte in zijn voor
stel aan Gedeputeerde Staten om een
werkgroep voor een voorkeursspelling
op te richten dat de taak van zo'n werk
groep „zich beslist niet uitstrekt tot
woordgebruik, vocabulaire of idioom -
op welk terrein reeds gewerkt wordt
Tekst: Joris van Hoedekenskerke.
Gaat Zeeland zijn eigen taalstrijd krijgen? Het lijkt er een beetje op.
Nee, het zijn niet de „Hollanders" in onze goede provincie, die kollektief
van de Zeeuwen eisen „de Zeeuwse Taele" in te ruilen voor het alleen-
en-uitsluitend gebruik van het Nederlands, al dan niet met randste
delijk accent (al lopen er in ons gewest wel een paar niet-Zeeuwen
rond, die dat wel graag zouden willen).
Geen „Randstadters" dus, die ons het Zeeuws willen verbieden, maar
het gaat om Zeeuwen die een woordenstrijd voeren rond hun eigen
„taele".
Izaak Louwers en zijn gezin. „Hard werken en dan altijd die schulden.
16
