T
Waterkwaliteit Volkerak en Krammer
veel beter dan Hollands
Nieuwe-Merwede en Haringvliet
Diep,
Jonk bluven
Milieuonderzoek Deltadienst voorspelt:
Tekst: Cor van Heugten.
Drs. H. L. F. Saeijs, hoofd van het milieu
onderzoek van de Deltadienst van Rijks
waterstaat, verwacht na 1985 goede water
kwaliteiten op Volkerak en Krammer, die
na sluiting van de Philipsdam snel zullen
verzoeten. Het vuile water uit het open
riool de Rijn, zal slechts mondjesmaat en
dan nog op tijden, dat het „bijna" geen
kwaad kan, in deze wateren worden toe
gelaten voor het spuien.
Drs. Saeijs maakt zich veel grotere zorgen
over de waterkwaliteit en visstand van
Nieuwe Merwede, Hollands Diep en Haring
vliet, waar op de bodem een steeds groter
aantal zware metalen, chemische afvalstof
fen en resten van kwalijke bestrijdingsmid
delen zich heeft afgezet. Vooral het Hollands
Diep is een grote zinkput van zware me
talen en organische micro-verontreinigingen
geworden, als gevolg van de uitvoering van
het Deltaplan. De vraag is zelfs, of in de
toekomst geen strikte vangstverboden van
sommige „vette" vissoorten, zoals b.v. aal
op wateren moeten worden ingevoerd, waar
nog vele jaren enorme hoeveelheden giftig
slib (een bedreiging van het hele ecosysteem
en de volksgezondheid) blijven liggen.
Pas tegen 1990 of het jaar 2000 kan waar
schijnlijk pas gedacht worden aan het op
ruimen van al het vuile slib in deze delta
wateren en rivieren. De Rijn en Maas moe
ten eerst goed schoon zijn, voor deze kapi
tale operatie, naar het voorbeeld van de
slibberging van de havens van Rotterdam
(Slufterpond), enige zin heeft.
Ook na het sluiten van Uniser heeft de
paling van Hollands Diep en Haringvliet
veel te hoge pcb-gehalten. Deze harde feiten
hebben niet alleen konsekwenties voor de
beroepsvissers en hun vangsten op deze wa
teren, maar wellicht ook voor de sport-
visserij. Door de aanleg van de deltadammen
zijn de Oosterschelde, Grevelingen en Veerse
Meer o.a. met een goed zoutmilieu be
houden. Nieuwe Merwede, Hollands Diep
en Haringvliet zijn door de sterke stroom-
vertraging van de afvoerwateren van de Rijn
en Maas echter ware bezinkbassins (zink
putten) voor zware metalen en andere vuile
en giftige stoffen geworden. En als dat nog
10 tot 20 jaar doorgaat, lijken de gevolgen
voor deze wateren desastreus, zeggen de
deskundigen van de Deltadienst van Rijks
waterstaat.
Er is veel onderzoek nodig, omdat tien
tallen miljoenen kubieke meters van dat
vuile slib in de negentiger jaren moeten
worden opgeslagen na een grote schoon
maak van alle vervuilde wateren. Alle Eu
ropese landen, die aan de vervuiling van
de Rijn en Maas meewerkten, zullen moeten
meebetalen om de Nederlandse oppervlakte
wateren te reinigen. Nederland heeft de
vuile troep van de industrie uit heel Europa
voor de voordeur en zelfs in de voorkamer
en delta-keuken gekregen. De vervuiler be
taalt, ook in Europa.
En beroepsvissers en sportvissers hebben
recht op schadeloosstelling, in welke vorm
dan ook.
Deze eenvoudige plattegrond is een glo
bale balans van wat Rijn en Maas aan zware
metalen aanvoeren. Ongeveer tweederde van
alle zware metalen in Rijn en Maas blijft
in de diverse zoetwater-bekkens hangen. Bij
na de helft (48 procent) in Hollands Diep
en Haringvliet.
U kunt de zware metalen-last van de Rijn
op 9600 ton per jaar en de Maas op 3700
ton per jaar stellen. Er volgt dan een een
voudig rekensommetje, dat de ernst van de
situatie duidelijk maakt. Er gaat 7 procent
naar het Ketelmeer, 3 procent naar de Wad
denzee, 14 procent naar de Nieuwe Water
weg en 48 procent naar Hollands Diep
en Haringvliet.
Ongeveer 30 procent van alle zware me
talen verdwijnt in de Noordzee (inclusief
de loswal-Noord). Zonder aanleg van de
Haringvlietsluizen zou de Noordzee heel wat
meer aan zware metalen en chemische af
vallen te verwerken hebben gekregen. In
feite wordt de Noordzee dus gespaard ten
koste van het Haringvliet.
Eenzelfde situatie speelt op het Ketelmeer
door de aanleg van de Afsluitdijk. In feite
is het hele IJsselmeer ook een zinkbassin
van een klein deel van het open riool de
Rijn. De visstand op de Noordzee heeft
alle baat bij de bezinking van zware metalen
en vele organische macro-verontreinigingen
in Hollands Diep, Nieuwe Merwede en Ha
ringvliet. En het chemisch afval en andere
troep, die niet de Noordzee bereikt, komt
ook niet met het vloed-overschot (uitein
delijk) op de Waddenzee terecht.
Het vuile water, dat via de Nieuwe Wa
terweg de Noordzee binnenkomt, is binnen
10 tot 14 dagen in de Waddenzee.
3% Waddenzee
N
O
O
R
D
Z
E
E
loswal
5%
7VKetelmeer
<s
15%
8%
9600 ton Rijn
to1*
Hollands diep
Haringvliet
3700 ton Maas
Deur jaer op jaer te staep'len, wor je nie oud.
Mae wè as je gin idealen mi over'oudt.
Je kriegt rumpels in je gezicht: j'eit minder kracht.
Mae je ziele kriegt rumpels as je niks mi verwacht.
Weet je wat a je jaeren deurkerve?
De gröóste vieand die jonk-binne bederve?
Dat binne twufels, zurgen, vreeze en gin idealisme.
Die binne 't die oons laete sterve an oons pessimisme.
Jonk bluve ulder, die mie bewonderienge
Kunne kieke nae 's levens-spel vol verwonderienge.
Je bint net zoo jonk as je geloof, je vertrouwen.
En net zoo oud as je twufels en je mis-trouwen.
As 't'r in je'n 'arte, op 'n kwaeien dag.
Gin plekke mi is voe blieschap of lach
God! eit dan kompassie mie dien Mens die verzaekt
En z'n eigen zoo oud en glad verslete maekt.
Jonk kü je bluve, zooiank as je iel'
J'n eigen laet drieve deur 'n 'eilig vier.
Voe goed-doeën, voe streve nae 't beste.
Geloove da's jonk weze tot glad op het leste.
Dr. Eugène Mattelaer.
Verzeeuwst door J. Kousemaker.
23
