Willem Imandt, Waringinbomen, ca. 1922. Olieverf op doek, 70 x 85 cm, wordt 2 juni 2015 geveild bij het Zeeuws Veilinghuis.
De vraag naar hun schilderijen was niet alleen
sterk bij toeristen maar eveneens onder Indiëgangers,
hooggeplaatste Javanen en rijke Chinezen. Anders
dan de academisch gevormde schilders die meestal
niet lang in Nederlands-Indië verbleven, waren de zo
genoemde Mooi Indië-schilders veel meer met dat
land vervlochten, door geboorte (Eland en Dezentjé)
of door werk, zoals Imandt die er twintig jaar ver
bleef. De vijfde groep die Van Gelder onderscheidt,
de vrije kunstenaars, kan dus weer onderverdeeld
worden in de 'academici' zoals Ouburg, Tielrooy
en Sayers; de 'academische toeristen' zoals Israëls;
de Indo-europeanen zoals Dezentjé en Eland en
Europeanen die voor langere tijd vanwege beroep
in Nederlands-Indië verbleven zoals Imandt. Kan
het niet zo zijn dat terwijl de academisch gevormde
schilders en de toeristen met hun hoofd in Europa
bleven en kubistisch surrealistische voorstellingen in
Indië maakten, terwijl de andere schilders, omdat ze
er thuis waren, thema's in hun werk neerzetten die
Javaans zijn?
De bergen worden zowel in boeddhisme als hin
doeïsme gezien als spiritueel geladen plekken waar
contact tussen de goden- en mensenwereld mogelijk
is. In de hoedanigheid van mediator tussen deze
wereld en de hemelse speelden de bergen en vulka
nen maar ook bomen zoals de waringin een centrale
rol in de belevingswereld van de Javaan. Wilden
schilders als Imandt, wanneer zij een berg schilder
den, niet het idee van de berg vatten en daarmee hun
spirituele en persoonlijk band met Indonesië vastleg
gen? Imandt zelf maakt duidelijk dat hij vooral uit
praktische overwegingen de door de kritiek gewraakte
doeken maakte. Hij schilderde het liefst andere wer
ken en conformeerde zich bepaald niet altijd aan de
smaak van het Indische publiek. 'Ik geef evenwel alle
klappers en sawah's voor één Indischen woudreus.
Zeker, ik heb onnoemlijk veel klappers en sawah's op
het doek gebracht (ook een schilder moet op stuk van
zaken leven en geld verdienen).' In deze monografie
hoop ik te laten zien dat Imandt een volstrekt eigen
signatuur ontwikkelde.
7 Zeeuws Tijdschrift 2015 1-2
