Willem Imandt, Rotskloof in Bantimurung, ca. 1917. Olieverf Willem Imandt, Berglandschap in de Preanger, ca. 1919. Olieverf op doek, W
op doek, 60 x 80 cm. Foto: Anda van Riet. 33 x 33,5 cm. Foto: Anda van Riet. Fc
kleurschakeeringen en overgangen.'
Ook rotskusten uit deze vroege periode kunnen
de toeschouwer nog weinig boeien terwijl die uit zijn
later werk qua compositie en kleur veel sterker zijn
en de toeschouwer in het schilderij trekken. Zelf vond
Imandt de compositie niet het meest problematisch.
'Wat compositie en lijn betreffen, springen de ver
schillen met Europa veel gemakkelijker in het oog en
levert de Indische natuur niet zoveel moeilijkheden
op.' Inderdaad zijn de composities van zijn latere
werk vrijwel zonder uitzondering ijzersterk te noe
men, maar dat het kleurgebruik problemen opleverde,
gaf hij grif toe. 'Ik heb hier Europeesche schilders
zien werken, die heel vlug juiste, hoogstaande com
posities gaven, maar maandenlang sukkelden met de
tinten en de tropische atmospheer.'
De Reflector als Mooi Indië-podium
Dat laatste gold ook voor hemzelf en zijn generatie
genoten Eland, Dezentjé en Henry van Velthuijsen
die allen in Indonesië waren geboren. De eerste twee
waren autodidact. Van Velthuijsen en de in 1912
in Indonesië gearriveerde Dake waren academisch
gevormd. Wat ze gemeen hadden is dat ze allemaal
in De Reflector gelanceerd werden. De bewering 'Ook
ontbrak er een gemeenschappelijk blad' mag dan op
andere kunstenaars van toepassing zijn geweest, voor
de Mooi Indië-schilders lag dat anders.
De Reflector werd in 1915 opgericht met als doel
op een onderhoudende manier over Nederlands-Indië
te berichten. Het blad zou zeven jaar blijven bestaan.
Het werd in korte tijd zeer populair en de oplage steeg
van duizend in 1915 tot zesduizend in 1919 en was
dus een van de meest gelezen weekbladen in Neder-
lands-Indië. Het had een conservatieve signatuur
en het grootste deel van de inhoud werd in beslag
genomen door kiekjes van de gouverneur-generaal op
werkbezoek, bizarre auto-ongelukken, optredens van
artiesten, paardenraces, uitvoeringen van toneelstuk
ken en wonderlijk genoeg ook pin-ups met ontbloot
bovenlijf uit Amerika. Ook prominent was de door
W.V. Rhemrhev geleide 'Weerbaar Indië-beweging' die
met massamanifestaties de bevolking van de gevaren
van een mogelijke Japanse invasie wilde doordringen.
Wat in deze context van belang is, is dat er met
een zekere regelmaat over de schilderkunst werd
geschreven. Henry van Velthuysen schreef als HvV
recensies over zijn collega-schilders. Naar aanleiding
van een tentoonstelling van Eland bij die galerie
schreef De Reflector: 'Repatrieërenden, die een mooi
souvenir van de prachtige tropische natuur wenschen
te behouden, laten zich niet weerhouden een schilde
rij van dezen artist te kopen. De prijzen zijn in ver
houding tot de waarde van het kunstwerk zeer billik.'
Met de groeiende infrastructuur voor beeldende kunst
in Nederlands-Indië kon het werk van een toenemend
aantal kunstenaars verspreid en gepromoot worden.
Naast foto's en inheemse voorwerpen werden er in
28 Zeeuws Tijdschrift 2013 1-2
