Loodsen en strandingen
Harmen van ver Werf, Met het oog op de Schelde.
Raamsdonksveer: Vèrse Hoeven, 2005. ISBN 90-
75703-10-4, 16,50.
Wim de Vrieze en Giel Overbeeke, Strandingen
Schipbreuk voor de Schouwse kust 1824-1999. Burgh-
Haamstede, 2005. ISBN 90 9020151 3, 17.50.
Cor Heijkoop, Averij voor Ter Neuzen. Twee eeuwen
scheepscalamiteiten om en nabij Temeuzen Vlissingen:
Uitgeverij ADZ, 2006. ISBN 90-72838-37-8, 17,95.
'Ik hoorde het verhaal,' zo zegt Harmen van der Werf
in zijn eigen Provinciale Zeeuwse Courant tegen colle
ga-journalist Dolf Snel, 'over een situatie waarbij twee
enorme staalmassa's elkaar in het Nauw van Bath op
een zo geringe afstand passeerden dat je vanaf het ene
schip iemand op het andere bij wijze van spreken een
hand kon geven.'
Sterke verhalen die nog waar zijn óók, dat
tekent de maritieme atmosfeer en zeker die van het
loodswezen op en om de Westerschelde. Harmen
van der Werf, PZC-journalist die sinds jaar en dag
Zeeuwse maritieme zaken in de breedste zin in zijn
pakket heeft, maakte in de periode van april 2004
tot mei 2005 een serie reportages voor de rubriek
'Buitengebied' van zijn krant, waarin hij de lezer op
vlotte manier deelgenoot maakte van zijn reisjes met
een loods of aan boord van één van de schepen van
het loodswezen. De verhalen voeren de lezer mee over
de Westerschelde naar of van Antwerpen en Gent,
maar ook wel over de Oosterschelde. Dat die artike
len zijn gebundeld in Met het oog op de Schelde geniet
ook de expliciete zegen van het Loodswezen regio
Scheldemonden, dat de uitgave met foto's van regis-
terloodsen en andere medewerkers ondersteunde, ter-
Foto uit 'Met het oog op de Schelde'.
wijl Guido van Rooij, registerloods en voorzitter van
de regio Scheldemonden, een voorwoord schreef.
Opnieuw vormgegeven als 'krantenartikelen' en
verlucht met vaak heel mooie, helaas bij schriftloze
foto's, drukken Van der Werfs 'miniaturen' de lezer
met de neus op concrete momenten en voorvallen uit
de levenssfeer van de loodsen. We maken mee hoe de
Russische kapitein van de Amur 2524 zweet als een
otter bij de brugopening van Souburg op het Kanaal
door Walcheren, horen het gemopper van Millan
Usaj, gezagvoerder van bulkcarrier 'Alabama' en ver
nemen dat men op de redeboten flink de pest heeft
aan de nieuwe veerboten op de Westerschelde, wegens
de verraderlijke hekgolven die ze maken. 'Vooral 's
avonds, als het donker is, kun je daardoor verrast wor
den,' zegt redebootstuurman Henk de Ridder. 'Dat is
niet leuk meer.'
Uitgeverij Vèrse Hoeven lijkt zo'n beetje de vaste
uitgever van werk van journalisten bij BN/De Stem en
PZC. Niets op tegen: Met het oog op de Schelde is keu
rig vormgegeven, met zijn harde cover en fullcolour
binnenwerk. Helaas: alweer is het voor de boekenkast
onhandige oblong formaat toegepast.
Tegenpool van veilige en vakkundige beloodsing
zijn de ook in de Zeeuwse maritieme historie ontel
bare gevallen van stranding en schipbreuk. Wim de
Vrieze, heemkundige, en Giel Overbeeke, die als
opstapper/vervangend schipper van de reddingboot te
Burghsluis 1600 mensen hielp redden, stelden hon
derd van deze ongelukken en rampen te boek, die in
de periode 1824-1999 plaatsvonden voor de Schouwse
kust. De periode is bepaald door het 175-jarig jubi
leum in 1999 van het reddingwezen, de tegenwoor
dige KNRM, hoewel het idee werd geboren toen Wim
de Vrieze in 2005 in Australië het boekje Shipwrecks
Along The Great Ocean Road in handen kreeg. Het
leek De Vrieze wel nuttig om ook een soortgelijk werk
samen te stellen over het uit de koers raken, stranden
en schipbreuk lijden van schepen 'op de gevaarlijke
Banjaard en andere zandbanken voor de Schouwse
kust'. Ook Overbeeke, die niet alleen praktisch aan het
reddingwerk deelnam maar ook documentatie verza
melde over dramatische strandingen, scheepswrakken
en reddingwerk, liep met soortgelijke gedachten rond.
Tot samenwerking was snel besloten; voor hun boek
kozen de auteurs honderd calamiteiten die zich gro
tendeels voordeden binnen de zesmijlszone voor de
50 Zeeuws Tijdschrift 2006/5-6