Jacob Rivers deel twee ga schijven. Nou mooi niet. Ik
denk dat Jacob na de dood van Fanny is gaan zwerven
over berghellingen en gaan blaffen tegen de maan.
Hij is gek geworden.
Ik kon natuurlijk niet meer zeggen dat ik geen histori
cus was en dat het schrijven van een roman een heel
ander proces is, waarbij de feiten het verhaal dienen en
niet omgekeerd. (266-267)
Voor iedere historische roman moet je onderzoek ple
gen. Wat ik voor het eerst heb gedaan, is een litera
tuurlijst toevoegen ter verantwoording om te laten
zien dat ik in de keuze van de boeken mij niet alleen
heb beperkt tot westerse historische geschriften maar
ook de boeken van Caribische historici heb gebruikt
om tot een evenwichtig beeld te komen. In een
bespreking stond dat de verhouding tussen een blan
ke plantersvrouw [Fanny Rivers] en een slaaf [Plato]
ongeloofwaardig is. Dat verbaasd me omdat ik me op
archiefmateriaal heb gebaseerd. Dat soort verhoudin
gen waren er. Ze kwamen weliswaar niet vaak voor
omdat ze zo levensgevaarlijk waren.
Het was natuurlijk doodnormaal voor de blanke
planters en slavenhouders een verhouding met een
zwarte slavin te hebben. Het omgekeerde kwam min
der voor maar er zijn processen geweest en er zijn
diverse slaven voor gehangen. De vrouwen werden
zwaar gestraft. Die gevallen zijn gedocumenteerd en
als iemand zegt dat het ongeloofwaardig is dan vind
ik zo'n uitspraak blijk geven van het bevooroordeelde
beeld dat men over die periode heeft. Het is het beeld
van: blanke vrouwen deden dat niet. Dat is iets wat je
over die periode ontdekt en zo kan je het beeld bijstel
len. Je leert over die tijd en je bent bezig de vaststaan
de sjablonen weg te poetsen. Ik heb daar op school
niets over geleerd. Kennelijk zijn ze hier als een soort
wolk neergedaald.
Ik merk dat ik telkens weer de huiskamer Nederland
verlaat waarin de meeste Nederlandse schrijvers een
vast honk hebben. Soms denk ik, ik moet terug naar
Nederland maar ik ben er meer toe geneigd Nederland
met de rest van de wereld in verband te brengen en
niet zo introspectief bezig te zijn. Ik weet niet hoe dat
komt. Toch is het zo.
in elke slaaf schuilt een baas. In elke baas een
slaaf. (62)
Meestal klampen de mensen zich vast aan de eerste
beste waarheid als een drenkeling aan een stuk hout. (191)
Ik heb de neiging heel het debat over de koloniale tijd
in een minder beladen perspectief te plaatsen en me
niet automatisch te verontschuldigen voor alles wat
we 'fout' gedaan hebben. Ik heb een boek gelezen
waarin een oude slavin een hele plantage domineerde.
Dat verhaal heeft me geïnspireerd om de geleidelijke
overgang slaaf-bediende-baas (vice versa) duidelijk te
maken. Die hele verhouding was niet zo zwart-wit
als sommigen willen doen voorkomen. In elke slaaf
schuilt een baas en in elke baas schuilt een slaaf.
Nelleke Noordervliet en Paul van der Velde bij het
Slavernijmonument in het Oosterpark in Amsterdam. Het
monument is gemaakt door Edwin de Vries De onthulling
op de dag van de slavernij juli) dit jaar maakte duidelijk
dat er nog een grote kloof gaapt tussen de hiërarchische
en de gevoelswereld. Tot die laatste heeft in principe wel
iedereen op voet van gelijkheid toegang.
9 Zeeuws Tijdschrift 2002/5-6
