Balkenende bestuurt natie vanuit Zeeland
De kop van dit redactioneel stond te lezen in het NRC
Handelsblad van 30 juli 2002. Voor een randstedeling
wekt die zin weinig vertrouwen op. Hoe is het moge
lijk de natie vanuit Zeeland te besturen? Dat ligt toch
heel ver weg, bij België? Maar ja, de eerste minister
zal er wel een weekendhuisje hebben. De randstede
ling wil het bericht verder lezen en wordt zich bewust
van het ondenkbare. Verdomd! Da's waar ook, die
Balkenende is geboren in Zeeland! Het is een Zeeuw!
Ik dacht al, wat een rare staccato
manier van spreken. Net alsof hij
elke zin afmeet en dan met een
onmiskenbaar Zeeuws accent uit
zijn mond laat vallen. Hoe kan dat
nu goed aflopen? Een Zeeuws jon
gentje dat op Harry Potter lijkt en
in het weekend sportief met helm
op brrmmmt op modderige wegen
zoals in - hoe heet die film ook
weer - Wilde MosselsHet klamme
zweet breekt de randstedeling uit.
De kop in het NRC Handelsblad
krijgt een vileine trek door het
gebruik van het woord natie in
plaats van land. De letterlijke bete
kenis van dat woord is volgens
onze Sluizenaar Van Dale: 'alle
mensen die oorsprong, taal, zeden
enz. gemeen hebben'.
Balkenende is kortom, volgens
de kop, geen premier van alle
Nederlanders maar alleen van de
volksstam. Misschien zoek ik er te
veel achter, maar het staat er wel. In ieder geval ver
wijst de kop naar de voortdurende strijd om de macht
in de Republiek in de zeventiende eeuw tussen de
regenten van Holland en Zeeland. Het duveltje is
weer uit het doosje.Van alle kanten word ik als Zeeuw
door Hollanders aangeschoten met vragen. Ze denken
dat Zeeland heel klein en overzichtelijk is en gaan
er per definitie vanuit dat ik er iedereen ken. Ik moet
ze teleurstellen. Nee hij is geen familie. Ik heb niet
met hem in de klas gezeten en ook niet op dezelfde
universiteit. Het is wennen, een Zeeuw als minister
president.
Balkenende is na I.D. Fransen van de Putte de
tweede Zeeuw die het tot premier schopt. Fransen van
de Putte was een Goesenaar die als suikercontractant
op Java in de jaren vijftig van de
negentiende eeuw fortuin maak
te. In 1863 trad hij als minister
van koloniën in het tweede kabi
net Thorbecke (1862-1866) aan.
Na de val van dat kabinet was
Fransen van de Putte iets meer
dan honderd dagen - van 10
februari 1866 tot en met 30 mei
1866 - eerste minister in het
naar hem genoemde kabinet.
Het is alzo 136 jaar geleden dat
een Zeeuw de hoogste post van
het land bekleedt. Het was even
geduld oefenen maar met
Balkenende in Den Haag op het
pluche zit de Zeeuwse lobby op
rozen.
Het Zeeuws Tijdschrift reikt
slechts bij hoge uitzondering een
felicitatie uit. Die wordt nog
minder vaak toegekend dan de
Zeeuwse Prijs voor Kunsten en
Wetenschappen. Toch is het weer
zover. Wij feliciteren de Kapellenaar J. P. Balkenende
met zijn benoeming tot minister-president van
Nederland. Eindelijk klinkt de passende tongval in het
Catshuis.
Paul van der Velde
2 Zeeuws Tijdschrift 2002/4
