liggen kunst en wetenschap niet ver uit elkaar en daar
is wel wat voor te zeggen - de PZC had het gisteren
over kunstwetenschappelijk). Bij het kiezen uit de ver
zameling had ik het niet moeilijk. Al eerder had ik
voor het typisch Zeeuwse tijdschrift Ballustmda een
lesbrief over de zeester in Zeeland geschreven waarin
ik de evolutie en de werking en het innerlijk van de
zeester had uitgelegd. Ik werkte toen nog bij een
instelling die VMC werd genoemd hetgeen staat voor
Veel Meer Cultuur. Die instelling maakte veel lesbrie
ven, overal kwam wel een lesbriefje bij, bij tentoon
stellingen en projecten, bij poppenkasten en dorstles-
kisten, bij het gezamenlijk koffiedrinken en lesbrieven
bij lesbrieven.
In Teylers zag ik in de vitrines fossiele zeesterren
en slangsterren en koos een mooi exemplaar uit. In
het citaat waarmee deze rede begint, heeft u vast en
zeker wel gemerkt dat het wetenschappelijk gehalte
van zo'n tekst niet erg hoog was. Met het strooien van
een paar woorden als zeefplaat, anus, stekelhuidige,
viel ik natuurlijk door de mand. Uit die tekst spreekt
misschien wel iets van verwondering die bij het ont
staan van een wetenschappelijke grondhouding
onontbeerlijk is. Misschien is die Zeeuwse Prijs voor
de Wetenschappen stiekemweg ook wel een aanmoe
digingsprijs.
Gelukkig kreeg ik deze week een artikel in handen
dat staat in het Franstalige blad Sepetentrion: het
spreekt over mijn vertalingen en over mijn werk in
het algemeen. Zo staat er ergens de opmerkelijke
regel: 'Car lui connait Ie microcosms des vers, des saute-
relles et des cloportes.7
Misschien is zo'n tekst voor het Provinciebestuur
en degenen die achter de Zeeuwse Prijs voor Kunsten
en Wetenschappen staan een hele geruststelling. Het
artikel staat echter niet onder de rubriek wetenschappen,
maar onder literatuur. Overigens: van de cloportes heb
ben we er hier massa's in Vlissingen en Middelburg,
in Koudekerke en Biggekerke. Ja, wees maar gerust ook
in Vlaanderen en in Hilversum, Bilthoven en, jawel,
ook in de Mendelsohnlaan in Utrecht of zelfs aan het
Voltaplein in Amsterdam. Meestal heb je ten minste drie
soorten: de Oniscus asellus die het meeste voorkomt,
tot in de huizen toe, de Porcellio Scaher, en dan de
leukste: de Armadillium vulgare. Als je hem aanraakt,
rolt het diertje zich op tot een kogeltje en kun je hem
makkelijk wegknippen met je vinger. De pissebedden
zijn vaak gezelschap van de duizendpoot.
Notitie over de zeekomkommer
'Bij bepaalde wezens weetje niet direct of je nu te maken
hebt met dieren of planten, de naam is soms ook mislei
dend. Bij het zien van een zeekomkommer denk je dan
ook meteen aan een komkommer, maar het is er dan wel
een die bewegen kan en die een voor- en achtereind, een
boven- en een onderkant heeft, en heterofoor is. Een tijdje
terug zag ik op het strand van Al Qur'm, in Oman een
donker exemplaar van ongeveer 30 centimeter lang en op
bepaalde plaatsen 4 tot 5 centimeter dik. Met de tentakels
om de mond graasde het dier het substraat af. Toen ik met
mijn wijsvinger op het lijf duwde, begon hij zich een paar
maal heftig samen te trekken en wel zo krachtig dat het
dier aan zijn achtereinde zijn ingewanden eruit braakte.
In de top van mijn vinger voelde ik op dat ogenblik een
stekende pijn. De vinger zwol in de loop van de avond op
en kreeg de kleur van donkere inkt met ter hoogte van het
eerste kootje een sterk contrasterende witte ring die als het
ware steeds verder over mijn vinger leek te schuiven. Ik
was bang dat de vinger in een kleine zeekomkommer zou
veranderen, zo dik en zwart werd hij! In de nacht wakker
wordend van de pijn zag ik dat mijn vinger groenachtig
oplichtte in het donker. Met het afzwakken van defosfores-
centie verdween van lieverlee de aandoening. Ik heb me
voorgenomen niet meer zo onvoorzichtig en zo ondoor
dacht te werk te gaan.
U kijkt naar mij of u het maar half gelooft. Ik snap het:
erg overtuigend is ook deze tekst niet. Ik kan natuur
lijk zo doorgaan waarbij we steeds vermoeider ralcen van
het staan en hangen. We lijken zo wel tijd te winnen,
maar echt opschieten doen we niet.
Zeeuwse Prijs voor Kunsten en Wetenschappen...
Hoe zit het nu met die Kunsten dan? Tja, dat is nog een
graadje lastiger om uit te leggen. Het oordelen over
kunst is zo al wat moeilijker. Zeker over de dingen die
je zelf maakt, schrijft, schildert, danst. Want bij kunst
speelt onwillekeurigheid en toeval een doorslaggeven
de rol. Er zijn wel regels, maar die stellen kunstenaars
tegenwoordig zo'n beetje zelf vast. Tenminste, dat
beweren sommigen. Je moet echter niet denken dat
er steeds kunst ontstaat. Of er kunst ontstaat, is maar
afwachten. En is verre vanzelfsprekend. Dat heb je niet
18 Zeeuws Tijdschrift 2001/6
