Non-reproduceerbaar: het Zeeland Nazomer Festival
Begin jaren negentig wijdde het Zeeuws Tijdschrift een
aantal specials aan de Zeeland Nazomer Festivals. Nu
die festivals hun 's' hebben verloren is de tijd rijp aan
dacht te besteden aan de nieuwe vorm die het festival
aan het krijgen is. Met de aanstelling vorig jaar van de
Vlaming Alex Mallems als artistiek leider is de omvor
ming in een stroomversnelling geraakt. Hij ziet het
thema 'Zeeland overgangsgebied tussen Vlaanderen en
Holland' als belangrijk uitgangspunt van toekomstige
ZNF-producties.
Nu is het door het gigantische culturele aanbod -
live en via allerlei mogelijke communicatiekanalen -
voor een festival vrijwel ondoenlijk zich te onderschei
den van andere. Het bovenge
noemde grensoverschrijdende
karakter zou er daar een van kun
nen zijn. Een van de weinig over
blijvende unique selling points is de
Zeeuwse locatie, want die is uniek
en slechts kunstmatig elders te
reproduceren. Denk bijvoorbeeld
aan de uitvoering van de Aïda
tegen de achtergrond van de pira
mides in Egypte. Het is daarom
wijs van het bestuur van het ZNF
geweest zich op producties op
locatie te concentreren omdat
Zeeland wat dat betreft heel wat
te bieden heeft. Een Nederlands
voorbeeld is het drukbezochte
Oerol Festival op Terschelling.
Door zowel de weinige inwoners
van het eiland als door de vele
bezoekers wordt er elk jaar weer
reikhalzend naar uitgekeken.
Zo ver is het met het ZNF nog niet. Er zal nog een
tijd werk moeten worden verzet voordat zowel de
Zeeuwen als het overige publiek staan te trappelen
om de evenementen te bezoeken. Een voorbeeld van
hoe het zou moeten zijn, is de opvoering van De
Republiek der Negatie in Hulst in 1999. Er lopen daar
nu nog mensen rond die zich verbijten omdat ze er
niet bij zijn geweest. De videoband van die voorstel
ling was een schim van de voorstelling zelf. Wat
maakte die voorstelling uniek? Een zich tegen de ach
tergrond van de streek afspelend verhaal (Van den Vos
Reinaerde) dat naar nu hertaald werd met enerzijds
professionele spelers en anderzijds amateur-spelers
van lokale toneelverenigingen die er de dramatische
lading aan gaven. Dit gekoppeld aan het majestueuze
decor van de middeleeuwse wallen en het fraaie weer
- een van de eventuele struikelblokken voor het succes
van producties op onoverdekte locaties - maakten het
tot een onvergetelijke niet na te vertellen gebeurtenis.
Deze non-reproduceerbaarheid is eveneens een
unique selling point. Immers alleen door zelf lijfelijk
aanwezig te zijn, kan de volle impact van de voorstel
ling beleefd worden. Nu de virtu
ele wereld de reproduceerbare
ruimte in beslag heeft genomen,
is de drang van de mens toegeno
men - zonder de filter van de
media - zelfbij de voorstelling
aanwezig te zijn. Het oerverlan
gen naar the real thing zal alleen
maar toenemen, nu de 'ontscher-
ming' na de 'bescherming' van de
laatste vijftig jaar onvermijdelijk
is geworden.
Dus wordt zelf een deel van
het Ship of Troy, DECAP in de
spiegeltent, de Eerste Liefde van
Samuel Beckett, laat u verleiden
door de vortex aan voorstellingen
op het Abdijplein in Middelburg
of laat u kielhalen door Kabaal in
de kazemat onder het standbeeld
van Michiel de Ruyter. Mocht de
tekst van Kabaal door de woedende branding onver
staanbaar worden, dan kunt u die in dit nummer van
het Zeeuws Tijdschrift nalezen.
De Ruyter (op zichzelf wijzend):
'Aanschouw den held, der Staeten rechterhand
De redder van 't vervallen vaderland'.
Paul van der Velde
2 Zeeuws Tijdschrift 2001/3-4
