uit de geschiedenis van het middelburgse gasthuis; het ziekenhuispersoneel
tijdens de overgangsperiode van een 19e-eeuws gasthuis naar een 20e-eeuws ziekenhuis 223
stuur het zich voorstelt. In het voorjaar
van 1 903 krijgt directrice de Wilde van
het bestuur te horen dat ze er verstan
dig aan doet zelf haar ontslag aan te
vragen. De heelkundige Bolle schrijft
een brief waarin hij verklaart dat de di
rectrice volledig arbeidsongeschikt is
en dat deze arbeidsongeschiktheid in
en door de dienst is ontstaan. De direc
trice wordt vervolgens met ingang van
1 september 1903 op „eigen verzoek"
ontslagen maar, omdat het bestuur met
haar grootse plannen de directie betref
fende niet zolang wil wachten, reeds
met ingang van 1 5 mei 1 903 met verlof
gestuurd.
Het is tekenend voor de toenmalige
rechteloosheid van het personeel dat
ook de directrice zelf om een uitkering
moet vragen. Mocht ze die niet krijgen
dan is ze van wege haar handicap voor
taan brodeloos, schrijft ze het bestuur.
Op basis van haar tienjarig dienstver
band krijgt ze een pensioen gelijk aan
het '%o deel van haar salaris. Mocht ze
geen andere inkomsten gehad hebben,
wat te vrezen valt, dan is ze met deze
f 200,- per jaar tot blijvende armoede
veroordeeld.
Als laatste herinnering aan haar gast
huisjaren wordt zr. de Wilde, enkele da
gen na haar geforceerd vertrek, ernstig
ziek. Een typhusepidemiedie deze
keer haar slachtoffers overwegend on
der het personeel heeft gezocht heeft
ook de ex-directrice niet gespaard.
Uitbreiding van de verpleegstaf
In het begin van 1903 vraagt het be
stuur der Godshuizen aan Bijlsma of hij
directeur van het Gasthuis wil worden.
Bijlsma accepteert en schrijft op ver
zoek van het bestuur een memorie over
de gewenste samenstelling van de ver
pleegstaf. De memorie begin met de
uitspraak dat een man de leiding in han
den moet hebben. Er gaat zo schrijft hij:
„in dit ziekenhuis te veel om om dit over
te laten aan het bestuur van een vrouw".
Als rechterhand van de directeur moet
een adjunct-directrice worden aange
steld met daarondertwee gediplomeer
de verpleegsters elk als hoofd van de
heelkundige- resp. geneeskundige af
deling van het Gasthuis.
Omdat de twee gasthuisdoktoren al
eerder de dringende wens hadden geuit
twee gediplomeerde verpleegsters als
hoofd van de twee ziekenhuisafdelin
gen aan te stellen had het bestuur in
middels al een advertentie laten plaat
sen. Hierop waren twee candidaten ver
schenen die beide vele jaren in het Rot
terdamse Coolsingel Ziekenhuis had
den gewerkt. Zr. Raven die daar hoofd
van de heelkundige afdeling was ge
weest bracht uitmuntende referenties
mee, haar vriendin zr. Sinclair beschikte
slechts overvoldoende referenties. Bei
de verpleegsters verklaren alleen dan
naar Middelburg te willen komen als ze
beiden hun aanstelling krijgen.
Het bestuur dat inmiddels in grote tijd
nood is gekomen moet op één avond
deze koppelverkoop tot een oplossing
zien te brengen. Het bestuur hakt de
knoop door en benoemt het tweetal per
1 maart 1 903 tot hoofd van de heelkun
dige resp. geneeskundige afdeling van
het Gasthuis.
Ondertussen heeft de toekomstige di
recteur ook al een geschikte candidate
voor de functie van adjunctdirectrice bij
het bestuur voorgedragen. De naam die
Bijlsma noemt is die van zr. M. C. Gree-
ve een verpleegster die enkele jaren
eerder enige tijd in het Gasthuis ge
werkt heeft.
Ook nu weer valt de grote besluitvaar
digheid van het gasthuisbestuur op. Op
1 5 mei 1 903, de dag waarop de voor
malige directrice zr. de Wilde het Gast
huis „met verlof" verlaat treedt de nieu
we gasthuisdirectie in functie.
Het Gasthuis onder leiding van een
directeur
Onder leiding van het nieuwe team
Bijlsma/Greeve lijkt voorlopig alles op
rolletjes te verlopen. Het ziekenhuisbe
stuur juicht: „alle bisbilles zijn verdwe
nen en alles gaat de commun accoord"!
Alleen de hoge kosten - de directeur
krijgt een salaris van f 1200,-, de ad-
ju net van f 400,- (excl. kosten inw.) per
jaar - zijn de enige schaduwzijden die
aan het nieuwe systeem kleven.
Als per 1 januari 1904 de voorlopige
benoeming van het directieteam in een
vaste wordt omgezet schrijft Bijlsma,
namens hun beiden een brief waarin ze
hun benoeming aannemen. Hun liefde
voor deze werkkring en hun belangstel
ling voor de ziekenverpleging en de ver
pleegstersopleiding staan bij de aan
vaarding van hun functies op de voor
grond maar, zo vervolgt hij, ook de fi
nanciële belangen van het gesticht zul
len door hen zeker niet uit het oog wor
den verloren. Niet gehinderd door een
bovenmatig gevoel van bescheiden
heid eindigt de brief met de zin „dat hun
samenwerking zal strekken tot bloei
van het gesticht en tot heil der lijdende
ingezetenen van Middelburg".
Als gevolg van deze benoeming moet
het reglement op de inwendige dienst
opnieuw bijgesteld worden. Voor de
adjunct-directrice blijft de instructie
vrijwel ongewijzigd; de directeur krijgt
de verplichting om elke dag van 9 tot 1 2
en van 1 5 tot 1 7 uur in het gasthuis
aanwezig te zijn. Bovendien is hij ver
plicht de heelkundige Bolle zonodig bij
diens operaties te assisteren.
Onder leiding van de nieuwe directie
komt de verpleegstersopleiding, die de
eerste twee jaar door ziekte van de
toenmalige directrice stagneerde, pas
goed van de grond. Al meteen komt
Bijlsma met het plan om over te gaan op
het systeem van de betalende leerling
verpleegster. Hij gaat, zo schrijft hij het
bestuur, van het kleine Middelburgse
Gasthuis een modelinrichting maken
die, binnen de Nederlandse verpleeg
sterswereld, een naam als een klok gaat
krijgen. Hij vindt het dan ook niet meer
dan redelijk dat leerlingverpleegsters
die aan zo'n modelinrichting worden
opgeleid, voor dit voorrecht gaan beta
len.
Het heeft er in het begin werkelijk naar
uitgezien dat het Gasthuis onder leiding
van deze directeur op weg is naar een
gouden toekomst.
In 1 904 is de economische exploitatie
van het ziekenhuis zo gunstig dat het
batig saldo groot genoeg is om de ou
derwetse kribben, waar de patiënten
nog op kafzakken en achter gordijnen
liggen, door moderne ziekenhuisbed
den te vervangen. In het zelfde jaar sla
gen de eerste drie in Middelburg opge
leide verpleegsters met vlag en wimpel
voor hun examen, bij welke gelegen
heid de voorzitter van de Rotterdamse
examencommissie, die hen geëxami
neerd heeft, zijn bijzondere tevreden
heid uitspreekt over de uitstekende op
leiding die zij in Middelburg hebben ge
had.
In het volgend jaar wordt het Gasthuis,
