9ndië!
Sioeuó
zeeuwen en indië
182
kiezers in meer of mindere mate afwij
zend ten opzichte van uitzending van
militairen stonden, hadden in Drenthe
43,4% van de stemmen in 1948 en in
Zeeland slechts 26,1 De gezagsge
trouwe richting, de protestants-christe
lijke oppositie, was in Zeeland heel
sterk. Verder speelde in Drenthe de an
ti-militaristische traditie een rol.
Rechtvaardiging
Wanneer we de kranten als graadmeter
voor de publieke opinie mogen be
schouwen signaleren we een totale af
wezigheid van argumenten die desertie
zouden kunnen rechtvaardigen.
De kranten lieten er geen twijfel over
bestaan dat het werk van de militairen
nuttig en nodig was ten behoeve van de
bevolking van Indonesië. Uit de ge
bruikte terminologie spreekt trots en
bewondering waarmee het thuisfront
een hart onder de riem werd gestoken.
„Die stoere Friezen, smeuïge Braban
ders, hartelijke Limburgers, onvervalste
Rotterdammers en de altijd goed ge
mutste Zeeuwen weten dat Indone
sië hen eerst kan missen als ze orde en
rust hersteld hebben", aldus De Stem
op 22 december 1 948. Dappere kerels
zijn het die hun „zweet en bloed niet
sparen om het gezag te herstellen Er
wordt geklaagd over slapheid en ake
ligheid. Met recht misschien. Maar Jan
Kordaat en Jan Courage laten zich ook
nog gelden" schreef het Zeeuwsch
Dagblad op 3 februari 1949.
Aan de kant van het thuisfront bestond
een voortdurende behoefte aan recht
vaardiging van het militaire ingrijpen,
een behoefte die in de loop van de pe
riode 1945-1950 steeds groter werd,
omdat geleidelijk aan het beeld ont
stond dat de regering toe ging geven
aan de republikeinen en daarmee weg
gaf wat de militairen gewonnen had
den. „Het doet vreemd aan dat in een
zich noemend progressief en democra
tisch orgaan (het Vrije Volk, MJ) de mo
gelijkheid wordt gesteld dat Nederland
zich zonder meer van het gebied van de
Republiek dat wil zeggen van haar ter
rein van het gebied waar zij verantwoor
delijk is voor de orde en rust en de veilig
heid van de bevolking zal terugtrekken"
(Zeeuwsch Dagblad op 14 december
1948). Als Nederland maatregelen
neemt om „aan de verschrikkelijke ter-
reurvan de republiek en de rampokken-
de benden een eind te maken dan eist
de Veiligheidsraad dat de actie zal wor
den gestaakt en dat zo de bevolking aan
de bitterste ellende wordt prijsgege
ven". Bij de bevrijding van Sumatra
troffen de Nederlandse militairen veel
ellende aan, maar ook vreugde, „de
vreugde van dit volk dat onze jongens
na drie jaar anti-Nederlandse haat
campagne onmiddellijk haar vertrou
wen schonk", schreef de PZC op 27 ja
nuari 1 949.
Jappenknechten, communisten, colla
borateurs, rampokkende benden,
kwaadwillige extremisten en onruststo
kers terroriseerden de bevolking van In
donesië. Dappere Nederlandse militai
ren brachten vrijheid, orde en rust en
werden dan ook door de bevolking op
handen gedragen. In deze termen werd
het thuisfront overtuigd van de nood
zaak van de inzet van militairen. „Zo ge
zien zijn de militaire bemoeienissen met
Indonesië in de jaren 1 945 weinig an
ders dan een kolossale humanitaire
missie, helaas, onvermijdelijk met ge
weld gepaard gaande"6).
Beide partijen, republikeinen en Neder
landers, gebruikten terreur als middel
om de bevolking in hun kamp in te voe
gen. Maar alleen het republikeinse ge
weld was nieuws.
Meer nog dan welk commentaar of be
richt ook confronteerden de door de re
gering gepubliceerde lijsten van ge
sneuvelden en de overlijdensadverten
ties de lezer met de harde realiteit. Het
vijandbeeld van de nabestaanden komt
in de advertenties op navrante wijze tot
uitdrukking. „In de uitoefening van zijn
opbouwende taak op Java door de hand
van mensenmoordenaars gevallen"
luidde de tekst van één van de adver
tenties.
Welzijn
Regelmatig treft men oproepen aan
voorgebed en goede gaven voor de jon
gens overzee. De goede gaven waren
vooral bestemd voor de Nederlands-In
dische Welzijnsinstellingen (NIWIN) en
voor het KatholiekThuisfront. De plaat
selijke inzamelingsacties waren kenne
lijk succesvol. De Stem publiceerde op
Voor Uw JONGEN in
R0LF1LMS
in tropeBverpakkisg
LEUKE ZAKALBUMS
met tropenmotief
ALEGRÖ APPARAAT (Zwitsers fabrikaat)
voor bet aanzetten van scheermesjes
Onmisbaar in de tropen en
in het moederland.
natuurlijk
GOES, Lange Kerkstraat 9, Tel. 2039
„(i
Advertentie in Zeeuwsch Dagblad, 30 november
1948.
1 7 februari 1 949 een bedankbrief van
een militair aan de burgerij van Ovezan-
de voor de zending van negentien NI-
WIN-kerstpakketten. In 1 947 waren de
akties vooral gericht op het inzamelen
van geld voor kleine muziekinstrumen
ten. In 1948 ging het om camera's en
fotorolletjes. Als resultaat van de laat
ste actie kreeg de koningin fotoalbums
namens de troepen aangeboden. Het
Zeeuwsch Dagblad riep voor kerstmis
1 948 op om niet alleen te bidden, maar
ook giften te verzamelen om de dage
lijkse doorzending van de krant moge
lijk te maken.
Een geruststellende en opbeurende
werking ging uit van berichten over de
mentaliteit en het welzijn van de solda
ten. Zo schrijft correspondent G.v.B.
van De Stem op 1 6 juli 1 947 in een brief
uit Indonesië dat de jongens het goed
maken en massaal ter heilige commu
nie gaan. „Er worden in Indië gezonde
toekomstige huisvaders en kiezers ge
kweekt". Een Middelburgs predikant
meldt bij terugkomst uit Indonesië dat
hij bij het onderdeel 3-2 Rl veel Zeeuw
se jongens had ontmoet. „De trouw van
velen hunner aan de kerk was overigens
voorbeeldig en een steun voor de vele
protestanten in Indonesië" (PZC 25 ja
nuari 1 949).
