zeeuwen en indië
178
Embleem Bataljon Zeeland.
den op Java stopgezet. Het republikein
se bestuurscentrum Djokja werd niet
veroverd. Wanneer blijkt dat de PvdA
geen voorstander van opnieuw ingrij
pen is, drukt er zelfs een „ontzettende
zware schuld" op de PvdA die de rege
ring aan banden legt. „De PvdA lijdt aan
geestelijke kanker. Het is een partij van
dromers die niet zo gevaarlijk zou zijn
wanneer er niet zoveel dromers waren"
(commentaar op 19 augustus 1947).
De krant was niet langer een meneer die
zijn fatsoen wist te bewaren.
Gezien het voorafgaande zal het weinig
verbazing wekken dat de krant tegen
over de CPN zo mogelijk nog afwijzen
der stond. De partij krijgt van de rege
ring ten onrechte de gelegenheid om
het gezag te ondermijnen. De Waarheid
zou geen papier meer mogen krijgen.
„Zo wordt ons leger dat in Indië zulk een
zware taak heeft vanuit Nederland in de
rug beschoten", aldus een commentaar
op de bijeenkomst van de CPN in Am
sterdam op 22 juli 1 947 op de tweede
dag van de militaire actie, die door ca.
30.000 personen werd bijgewoond.
„De vorige week is een zeer bewogen
week geweest. Hij stond in het teken
van de politiële actie. Over de poging
van de communisten om in deze zorge
lijke uren de orde te verstoren zullen wij
niet spreken. Ook aan de interrupties
van deze onwaarachtige Nederlanders
doen wij het zwijgen toe. Dit alles was
dermate onsmakelijk en grof dat wij
daaraan de kostbare tijd niet zullen ver
spillen" (27 december 1948).
Opposanten uit kerkelijke kring werden
met communisten vereenzelvigd om ze
naar de achterban toe in diskrediet te
brengen. „Kerk en Vrede", een anti
militaristische organisatie, waarbij
vooraanstaande predikanten waren
aangesloten, stuurde op 22 juli 1947
een telegram naar de Tweede Kamer.
Men stelde hierin dat de weg naar mili
tair geweld heilloos is en tegenoverGod
en de wereld niet verantwoord. Com
mentaar in de krant enkele dagen later:
„We mogen het communistische ge
vaar niet onderschatten nu blijkt dat
zelfs verschillende vooraanstaande
predikanten zich praktisch naast de
communisten plaatsen".
Bovenstaande citaten zijn zonder uit
zondering afkomstig uit de redactionele
commentaren op de linker voorpagina
van de krant en laten geen misverstand
bestaan over de gezindheid van de re
dactie.
De toon van de andere artikelen was
veel gematigder hoewel ook daar on
vermijdelijk bepaalde accenten werden
gelegd. De scheiding tussen nieuws en
commentaar maakte het de lezer moge
lijk onderscheid te maken tussen de
mening van de redactie en de overige
berichten. De berichtgeving over de po
litionele acties (een verhullende term
voor militair optreden) en over de ein
deloze staatsrechtelijke verwikkelingen
werden gebaseerd op een groot aantal
bronnen. De krant gebruikte de beken
de internationale persbureau's Asso
ciated Press, United Press, Reuter, en
Agence France Presse, het Algemeen
Nederlands Persbureau, het Indische
persbureau Aneta en het republikeinse
persbureau Antara. Daarnaast nam men
artikelen over van andere protestants-
christelijke dagbladen als Trouw, het
Friesch Dagblad en De Nederlander. De
eigen Indië-redacteur en de parlemen
taire verslaggever leverden degelijk
werk. Die degelijkheid kwam ook tot
uitdrukking toen het Zeeuwsch Dag
blad als enige van de drie kranten de
Marinevoorlichtingsdienst betrapte op
valse voorlichting. De dienst verspreid
de tijdens de eerste politionele actie fo
to's, die op dat moment al maanden oud
waren, om de Nederlandse successen
te bewijzen.
De Stem steunde, als de meeste katho
lieke kranten, de katholieke eenheids
partij KVP. De eendracht binnen de KVP
werd als een hoog goed beschouwd.
Dissidente katholieken, die zich in
1947 hadden afgescheiden in de groep
Weiter, verweten de KVP „onwaardige
slaafsheid" ten opzichte van de PvdA.
„De heren Weiter c.s. willen nu eenmaal
niet inzien dat er katholieken zijn die
over de Indonesische aangelegenheden
uit eigen diepe overtuiging anders kun
nen denken dan zij. Als men hun half-
koloniale standpunt niet aanvaardt dan
is men een meeloper van de PvdA". De
groep-Welter schortte haar activiteiten
op tijdens de eerste actie omdat de re
gering nu immers haar plicht deed. De
Stem meldde opgelucht: „de spannin
gen welke het Indische vraagstuk in on
ze gelederen opriep - wie zal ze ontken-
Het Bataljon Zeeland in Indië. Uit: „Ons groot avontuur".
