HET VERDWIJNEN VAN DE KARAKTERISTIEKE
BEBOUWING OP HET ZEEUWSE
PLATTELAND Ir. M. van Oosten-Snoek
Zeeland heeft in vergelijking met ande
re delen van ons land in de laatste de
cennia relatief veel en ingrijpende ver
anderingen ondergaan. Als belangrijk
ste oorzaak zijn hiervoor de katastrofes
van oorlog en watersnood aan te wij
zen. De grote beschadigingen die hier
door werden aangebracht zijn met na
me in de steden en dorpen met grote
voortvarendheid hersteld. Vele Zeeuw
se steden en dorpen zijn historisch zeer
waardevol en vormen belangrijke toeri
stische trekpleisters.
Ook het platteland heeft geleden van de
watersnood. H ier heeft echter nooit een
herstel plaatsgevonden met het doel de
kuituur-historisch waardevolle gebou
wen in stand te houden. Daarnaast heb
ben zich hier nog vele andere verande
ringen voltrokken. Net als in andere de
len van ons land werden er industrieën
gevestigd en autowegen aangelegd. De
meest opvallende en schoksgewijze in
grepen vonden echter plaats door de
uitvoering van ruilverkavelingen en de
realisering van het Deltaplan.
Daarnaast is er nog een heel ander ver
anderingsproces dat veel sluipender
verloopt en dat eveneens van ingrijpen
de betekenis is voor het kenmerkende
zeeuwse landschap: de wijzigingen in
het uiterlijk van de bestaande - voor
Zeeland kenmerkende - bebouwing op
het platteland. Dit betreft uiteraard niet
de officiële monumenten die onder de
bescherming van de Monumentenwet
vallen. Het gaat om woningen die ver
anderen door aanpassingen aan de
wooneisen van deze tijd en om schuren
bij boerderijen, die worden aangepast
aan een moderne bedrijfsvoering. De
gevolgen van deze geleidelijke ontwik
keling tekenen zich nu duidelijk af, oude
woningen en boerderijen zijn nog
slechts zelden in hun oorspronkelijke
staat terug te vinden. Vreesde men in de
jaren zestig nog een verval van het plat
teland door afbraak van onbewoonde
agrarische bebouwing, in de jaren ze
ventig bleek deze angst ongerechtvaar
digd: de woningen werden massaal op
geknapt en geschikt gemaakt voor
tweede of eerste woning.
Nu op dit moment de verkoop en daar
mee ook de verbouw van woningen
stagneert is het wellicht eens tijd om te
rug te blikken en te zien welke ontwik
kelingen er ten aanzien van de karakte
ristieke zeeuwse plattelandsbebou
wing hebben plaats gevonden.
In dit artikel worden de veranderingen
bij woningen en schuren beschreven;
deze zijn geïllustreerd met een aantal
foto's. Een herstel van de karakteristie
ke plattelandsbebouwing zoals dat voor
de dorpen en steden is gerealiseerd zal
niet meer mogelijk zijn. Maar het ver
dient wel aanbeveling om een beleid te
voeren dat er op gericht is de nog aan
wezige karakteristieke bebouwing in
stand te houden en zoveel mogelijk te
gen aantasting te beschermen.
De traditionele plattelandsbebou
wing.
Op het zeeuwse platteland is vrijwel al
leen voor agrarische doeleinden ge
bouwd: boerderijen en landarbeiders
woningen. Kenmerkend voor de zeeuw
se grote boerderijen is de groepering
van een aantal gebouwen rond een erf.
Het woonhuis en de relatief grote
schuur domineren het geheel, de overi
ge gebouwen zijn kleiner en bestaan uit
de wagenschuur, de bakkeeten het var
kenshok. Woonhuis en schuur zijn dik
wijls aan elkaar gebouwd maar zijn toch
Boerderij bestaande uit woonhuis, schuur, varkenshok en paardestal.
Witte belijning op de zwarte schuur.
