jannes van de luyster
55
viel er voor Jan niet veel te studeren en
zo trok hij ook mee. De andere kinderen
waren nog jonger en gingen vanzelf
mee.
De geschiedenis vermeldt dat het besluit
van Jannes van de Luyster, de rijke boer
uit Borssele om naar Amerika te emigre
ren een schok gaf door geheel Zeeland,
ja door het ganse vaderland.
De voornemens werden met spoed in
daden omgezet. Bezittingen werden van
de hand gedaan en de reis geregeld. Uit
Borssele waren 77 gegadigden, waarvan
velen op kosten van van de Luyster mee
gingen. Verder waren er uit het Goesche
land en velen uit het land van Axel en
Cadzand. Totaal precies drie honderd
personen, waaronder ouden van dagen,
weduwen, zwangere vrouwen en vele
kinderen. De overtocht zou gemaakt
worden met drie zeilschepen, waarvan
er twee vanuit Antwerpen vertrokken.
Eén onder leiding van Jannes zelf en één
onder Jan Steketee. Het derde vertrok
onder leiding van Johannes Kaboord
met aan boord dominee van der Meulen,
vanuit Hellevoetsluis. In blind vertrou
wen, zonder enig idee wat men te wach
ten kon staan vertrok men.
Achteraf bezien is het voor velen, ja wel
haast voor allen een groot drama gewor
den.
Overtocht en vestiging
De overtocht over de oceaan vergde
reeds vele slachtoffers. Voor de rede van
Vlissingen gepasseerd was, waren reeds
de eerste kinderen gestorven en deze
vonden hun zeemansgraf op de Noord
zee. De reis van New-York naar Michi
gan, waar dominee van Raalte hen op
wachtte telde ook nog z'n slachtoffers en
toen begon pas het ware leed. Toen de
emigranten eindelijk voet aan wal zet
ten, want ze arriveerden via de Grote
Meren, kwamen ze in een volslagen wil
dernis. Een eindje stroomopwaarts van
een riviertje, de Blackriver, had ds van
Raalte een stukje bos laten kappen en
een blokhut gebouwd. Deze nederzet
ting kreeg de wijdse naam van Holland.
Van de Luyster trok verder het bos in om
een plaats voor de zijnen te zoeken. En
kele kilometers verder vond hij wat naar
zijn gading. Als Zeeeuwse boer zocht hij
laag gelegen grond met water er bij. Wat
hoger gelegen zanderige grond stond
hem niet aan. Deze keuze heeft in eerste
aanleg veel slachtoffers gevraagd daar
de malaria, cholera en andere ziektes
hier zeer hard toesloegen, omdat ze in
dit vochtige klimaat zeer gedijden.
Johannes kocht hier 1680 acres voor
5.000,-- en dit werd de basis voor Zee
land. Met dit land heeft hij velen aan een
eigen stukje grond geholpen. Trouwens
uit zijn rekenboek bleek dat hij ook met
geld verwonderlijk velen hielp. Het land
moest met de bijl en de spade opge
schoond worden. Men zal begrijpen dat
daarvan, met de heersende ziekten, niet
al te veel terecht kwam. Verder was er
haast geen eten. Wat meel en bonen
konden in Grand-Rapids, een veertig ki
lometer verwijderd, voor te veel geld
verkregen worden. Hoe de toestand was
kan het beste gememoreerd worden
door de woorden van dominee van Raal
te te herhalen die deze sprak bij het vijf
entwintigjarig bestaan van de nederzet
ting:
"In het laatste gedeelte van de eerste
zomer stegen onze beproevingen ten
hoogste toppunt daar de gehele neder
zetting één ziekbed werd en er zeer ve
len, ofschoon er op de algemene kosten
geneesheren ingeroepen waren, stier-
