'T IS MAER IS PRAETE
de opgelegde reformatie van
zuid-beveland in de 16e eeuw
Hierbij moeten we toch wel weer enkele
dingen bedenken. De prins was bij de Pa
cificatie van Gent erkend als stadhouder
van Holland, Zeeland en Utrecht. Van wie
was hij de stedehouder? Daarop is maar
één antwoord mogelijk; van Philips II.
Toen de Unie tussen Holland en Zeeland
in 1576 werd vernieuwd, ging men er nog
van uit dat Philips de rechtmatige vorst
was. Tenminste, dit beleed men met de
mond. "Den koning van Hispanje heb ik
altijd geëerd", zingen we nu nog steeds.
De strijd ging niet tegen de vorst, zo zei
men, maartegen Alva en de Spaanse sol
daten en vooral ook tegen 's konings ver
keerde raadgevers. Indien de koning
maar beter was voorgelicht, zou het wel
anders gelopen zijn. En zo bleef de prins
de stadhouder van de koning van Hispan
je. In hoever men deze redenering in ernst
nam, is moeilijk meer na te gaan, maar in
ieder geval wordt ze steeds meer afge
zwakt tot men Philips II afzweert.
In de jaren rondom de Satisfactie van
Goes treden er allerlei veranderingen op
en een deel van die had betrekking op de
verhouding van de prins en de Staten van
Holland en Zeeland. De verhouding was
dikwijls niet gemakkelijk geweest. De
loop van de geschiedenis was dat de
prins steeds meer werd de stadhouder
van de Staten. Het kon ook moeilijk an
ders. Zo beloofde de prins in het voorjaar
van 1578 dat hij alle zaken van Zeeland
"zou uitrichten met advies van de Staten
van Zeeland".(Heeringa)
In mei van dat jaar komt er dan het college
van Gecommiteerde Raden en deze zijn
het vooral geweest die de Reformatie van
Zuid-Beveland hebben doorgezet. Voor
hen was het blijkbaar niet denkbaar dat de
eenheid van het gewest ook nietzou bete
kenen de eenheid van godsdienst, zoals
zij dat in 1583 formuleerden in de instruc
tie voor hun gedeputeerden naar de Geü
nieerde Provinciën te Utrecht. De eenheid
van religie, zoals zij die in eigen gewest
nastreefden, wensten zij voor alle provin
ciën die bij de Unie van Utrecht waren
aangesloten of zich nog zouden aanslui
ten.
grootspreken.
GEGEVENS UIT:
J. W. te Water, Kort verhaal Reformatie van Zeeland
L. P. v. d. Spiegel, De Satisfactie van Goes
K. Heeringa, De leiders v. d. Staten van Zeeland 1577-
1580 in A.Z.G. 1918.
Acta van de classis Zuid-Beveland
Acta v.d. Prov. Synoden v. Zeeland (Reitsma en v. Veen
dl.V)
Notulen v.d. Staten van Zeeland
Jef en de VOW
Oud-staatssecretaris dr. Jef de Meyer, volbloediger Terneuzenaar nog dan Oost-
Zeeuwsvlaming en dat nog weer meer dan West-Zeeuwsvlaming heeft zich in een in
terview in de PZC gemengd in de discussie rond de vaste Westersche/deverbinding. De
ondervraagde is altijd - en als we hem zelf citeren als Urheber van vele projekten en vi
sies - in de weer geweest voor zijn gewest. De „overkant" kwam daarbij nooit zo goed
uit de verf. Begrijpelijk dus dat in zijn ogen de VOW niet deugt. In de plaats daarvan
komt de Europese filosofie, de blik naar het grote achterland, desnoods met een aftak
kende B-weg over België naar het Brabantse. Het doorslaggevende argument is dat het
supprimeren van de VOW een besparing van 850 miljoen gulden oplevert. Daar is nooit
zo bij stil gestaan. Tot nu toe gold de VOW als een plaatsvervangende verbinding, ren
dabel en met een beter produkt. Iets zoals de Zeeland-brug. En zonder Europese groei.
Jef is ook wel eens voorstander geweest van de VOW. Hij zal dus in ieder geval gelijk
krijgen!
Pol en de VOW
Dezelfde groeifilosofie wordt met een breed gebaar in de Honte gesmeten door de IJ-
zendijkse dierenarts Pol van de Vijver. Hij heeft een enquête ingesteld met wat sugges
tieve vragen over het nut van de VOW. Wilt u 400 a 500 gulden per jaar betalen voor
een vaste overtocht? Zestien procent antwoordt, waarvan ruim de helft negatief. Vier
entachtig procent had geen mening, een fikse zwijgende meerderheid. Een represen
tatieve steekproef of een se/ektieve? Als Jef nu eens een opinie-onderzoek deed instel
len? Wat zou dat opleveren? Ook indien geen mening, s.v.p. antwoord aan hetZ. T. op 1
april 1982.
Continuing story
In de jaren veertig van de vorige eeuw heeft een Rotterdamse lobby de aanleg van een
Zeeuwse spoorlijn vijfentwintig jaar weten op te houden. Pamfletten uit die tijd gewa
gen er van. De opgelopen achterstand leidde tot een massale uitwijking gedurende bij
kans een eeuw. Send forth the best you breed, om het hooglied van het Britse koloniale
tijdperk aan te halen. Want van kolonialisme was wel een beetje sprake. In de jaren zes
tig van onze eeuw richtten prominente Maasstedelingen zich tegen het vestigen van
zeehavenindustrie langs de Westerschelde. De havens van Vlissingen Oost en Terneu-
zen zouden net goed genoeg zijn gesitueerd voor het transport van aardappelen en
DO W-Terneuzen zou ook maar juist uit de kluiten raken, om bij de knolgewassen te blij
ven. Vele libellen en andere geschriften hebben zich uitgeput in het etaleren van de
pro's en con's. De balans is nog niet opgemaakt. De jaren tachtig zijn aangevangen met
een nieuwe variant. Rotterdam wil de aanlanding van LPG monopoliseren, mede uit
zorg voor de nautische gevaren op de Westerschelde. Van alle gemeentebesturen
beoogt juist Rotterdam, bijgestaan door het openbaar lichaam Rijnmond en de provin
cie Zuid-Holland de aanvoer ter plekke te concentreren. Het scenario van een conti
nuing story.
Van Zeeland
