DE POMP OP DE MARKT TE SINT-MAARTENSDIJK
Li
Ir. G. Sophia van Ho/the tot Echten
Sint-Maartensdijk, een stadje op het ei
land Tholen gelegen, bezit in de Markt en
naaste omgeving een mooi centrum. Ver
scheidene panden verraden hun 17de of
18de eeuwse afkomst, ook al zijn zij in
enkele gevallen en niet altijd zonder
charme in de 19de eeuw gewijzigd.
Van hoog gehalte is het raadhuis met
brede voorgevel (middentop uit 1628),
versierd met gebeeldhouwde wapenste
nen en maskers. De sierlijke gevel van dit
gebouw is niet alleen architectonisch zeer
waardevol. Er is een andere reden om
aandacht te vragen voor het raadhuis aan
de Markt van dit stadje: Zoals bekend
werden de zeven gemeenten met zelfbe
stuur nog niet zo lang geleden namelijk in
1971 op Tholen samengevoegd tot één
gemeente; aan het begin van dit jaar
besloot men plannen voor te bereiden tot
vestiging van het bestuursapparaat van
geheel Tholen in Sint-Maartensdijk.
Op de Markt bevindt zich maar één orna
ment, uit vroeger tijd overgebleven name
lijk een vrijstaande pomp tegenover het
raadhuis, tevens een accent voor wie uit
het zogenaamde Kerkslop de Markt op
komt. Het betreft hier één der weinige ar
duinstenen pompen uit het laatste kwart
der 18de eeuw, die in Zeeland nog overge
bleven zijn. Indertijd hadden deze pompen
een gebruiksfunctie. Men had het water
nodig voor de huishouding maar ook voor
het vee, de nering en de nijverheid. Zij
waren tevens een gezellige ontmoetings
plaats voor mensen in dorpen en steden
afbeeldingen op schilderijen en gravu
res getuigen daarvan. Zij doen ons nu
denken aan dingen uit een museum, die
een uitleg behoeven.
De pomp in Sint-Maartensdijk had ook
nog een andere functie. Op het einde van
de 18de eeuw werd op deze plaats verlich
ting aangebracht, waardoor de bewuste
pomp als voetstuk diende. Gelijk met de
pomp werd de lantaarn geplaatst. Men
kreeg toen voor het eerst te maken met de
bediening door een lantaarnopsteker en
de onkosten voor het branden van een
oliepit, naar wij mogen aannemen gedu
rende de maanden van september tot
april.
Een nog gaaf overgebleven exemplaar van
een pomp uit het laatste kwart van de
Sint-Maartensdijk. Deel van een vogelvluchtafbeelding uit 1639. Collectie Bodel Nijenhuis.
