ZEEUWS TIJDSCHRIFT
JAARGANG 24
nummer 4-1974
DE WESTERSCHELDE.
ZEEARM EN SCHEEPVAART ir. J. Zuurdeeg
De Westerschelde is niet altijd de brede en
diepe zeearm geweest, zoals wij haar nu
kennen. Zij is tijdens de Duinkerke II-
transgressie (post-Romeinse of vroeg
middeleeuwse fase, circa 200-900 jaar na
chr.) ontstaan door grote inbraken van de
zee, vooral nadat de zee-invloed van het
noordwesten uit geleidelijk verminderde
en de zee omstreeks de zesde eeuw van
het westen uit agressief werd.
Lang bleef het gebied een door enige geu
len en kreken doorsneden soort Wadden
zee, die bij eb droog viel en bij vloed over
stroomd werd, zelfs voor de toenmalige
schepen was scheepvaart er vrijwel on
mogelijk.
Hoewel in 1275 tussen Antwerpen en de
heer van Breda een verdrag werd gesloten
betreffende tollen en geleide, te heffen te
Den Agger, Rilland en Valkenisse, kan de
scheepvaart destijds nog niet veel hebben
betekend.
De belangrijkste verbinding van Antwer
pen met de zee, welke o.a. door de Han-
zeschepen werd bevaren, was de Ooster-
schelde, de oorspronkelijke Scheldq-
mond.
Vooral bij de transgressies tegen het einde
van de 14e eeuw en in het begin van de
15e eeuw vonden grote inbraken plaats,
waarbij diepe geulen werden gevormd.
In 1469 kon Karei de Stoute dan ook ver
klaren, dat de Honte bevaarbaarder en
dieper was geworden dan ooit te voren.
Een vonnis uit die tijd van het Hof van Me-
chelen bevestigde, dat de vreemde koop
lieden de steeds gebruikte weg langs de
Schelde Oosterschelde) niet meer
volgden, maar die langs de Honte namen,
zodat zij de tol te lersekeroord bedrieglijk
vermeden.
Inmiddels was sedert het einde van de 14e
eeuw en vooral nadat de handel op Enge
land van toenemend belang werd, de
,,weg van Walcheren", dat wil zeggen de
vaarweg tussen Walcheren en Noord-Be
veland, het Veer Gat, alsmede die over de
Wielingen van groeiende betekenis (zie
figuur 7). Aanvankelijk kwamen de zee
schepen echter niet verder dan Middel
burg, waar de lading werd verbodemd in
kleinere rivierschepen. De stormvloeden
tussen 1530 en 1570 leidden enerzijds tot
het verlies van het oostelijk deel van Zuid-
Beveland en van het land van Saaftinge,
maar hadden ook tot resultaat, dat het tot
dan nauwe kanaal, waar de Honte in de
Schelde uitmondde, veranderde in een
breed en diep vaarwater, dat Antwerpen
langs deze weg bereikbaar maakte voor de
Het op 25 februari 1963 bij Bath gestrande tankschip ,,Miraflores". (Foto: PZC d.d. 26-2-1963)
