Maar met de .vrije" stranden, waar vooral de dagjes
mensen komen, kunnen de verzorgende instellingen
zich niet bemoeien.
Naast de aloude strandrecreatie leren wij nu ook de
dijkrecreatie kennen. Op een mooie tweede Pinkster
dag, schrijft ir. M. A. Geuze in Cultuurtechniek3),
leven langs een stukje Oosterscheldedijk van enkele
kilometers vier-, vijfduizend mensen. Zij zetten tenten
op de onderberm en stoken vuurtjes. De belangstelling
voor het pachten van zeedijken is sterk afgenomen, er
is geen rustige beweiding met schapen meer mogelijk
door de veelvuldige massale aanwezigheid van vissers,
recreanten, afval en loslopende honden. Zo zei het de
dijkgraaf van Schouwen in zijn openingsrede op de
algemene vergadering van het Waterschap (21-IX-'Ó5).
Waar de grasmat kwijnt en wegrot, wordt ook het
dijklichaam aangetast. De dijkgraaf constateerde:
.Openstelling voor publieke betreding van de water
kering gaat leiden tot minder goed onderhoud en uit
eindelijk tot verwaarlozing, hetgeen levensgevaarlijk
is".
Na een opsomming van alles wat voor de hengelaars
gedaan is (en dat is niet weinig!) vervolgt hij: „Omge
keerd hopen wij dan op begrip en respect voor de ons
toevertrouwde belangen. Helaas leren ons de feiten
in vele gevallen het tegendeel. Op sommige plaatsen
is het droevig gesteld en streng optreden, streng re
glementeren en vooral controle is noodzaak geworden."
Het moet duidelijk zijn dat dit ernstig woord desnoods
door daden wordt waargemaakt, dat, mochten de om
standigheden er toe leiden, de dijkrecreatie op Schou
wen verboden zal worden.
Streng optreden, controle! Dezelfde woorden
bezigde een directeur van gemeentewerken,
tevens hoofd van de reinigingsdienst. Hij be
keek de Groedese foto met het bordje „Ver
boden vuil te storten".
„Kijk", zei hij, „in dit geval zou de recherche
kunnen vaststellen, wie al die dozen daar ge
deponeerd heeft. Er kan dan ook proces
verbaal worden opgemaakt, maar of het tot
een veroordeling zou komen, is een tweede."
Recherche, vervolging. Kan het niet anders? Als het
mogelijk is het overgrote deel van een volk ervan te
overtuigen dat inenting tegen bepaalde ziekten een
maatschappelijke noodzaak is, moet het toch ook mo-
3) Ir. M. A. Geuze: Landbouw en recreatie, Cultuurtechniek,
no. 5, 1966.
Vuil in de Middelburgse grachten
gelijk zijn er in te hameren, dat landschapsveront
reiniging een kwalijke zaak is? De disharmonie in het
landschap spreekt maar weinig mensen aan, volks
gezondheid en 's lands beveiliging tegen de zee zijn
motieven, die iedereen wel verstaat.
In een nabij verleden heeft een landelijke actie tegen
het vuil maar povere resultaten geboekt. Misschien
heeft men het verkeerd aangepakt. Wanneer het pu
bliek belangstelling toont voor getekende Oosterschel-
debruggen in de nabijheid van de reële, met vermelding
van gegevens over de bouw van zulk een werk, heeft
het mogelijk ook interesse voor beeldpublikaties ter
plaatse, die de gevolgen van dijkverontreiniging aan
schouwelijk maken. Wie weet, behoort bij de opgang
van een illegale belt niet een bordje met een verbods
bepaling, maar een kooi met tierige ratten of toch
een bordje er bij: dit kweekt U.
Het is 'maar een idee, nauwelijks doordacht. Maar hoe
men de propaganda voor een zindelijke periferie van
onze steden en een schoon landschap ook moge aan
pakken, resultaat zal zij alleen boeken wanneer tevens
iedereen er van overtuigd is, dat de overheid werkelijk
het uiterste doet om burger en boer te ontlasten van
het afvalpakket, dat met het pakket van consumptie
goederen van jaar tot jaar groeit.
209
