schrijft op pag. 69, waar hij bij de zelfmoordenaar
onderscheidt „at least two tendencies, one of which
might be the urge to self-damage and possibly
self-destruction, the other the urge to make other
humans show concern and love and act according
ly". En op pag. 99 „Every suicide attempt has an
appeal function".
Dit alles wijst naar een functieverlies van de ge
meenschap, zij het dat dit functieverlies juist t.o.v.
de suicide-kandidaat in de hand gewerkt wordt
door diens speciale afwijking, c.q. zwakheid.
Nu kon het wel eens zijn, dat op Tholen in het
algemeen de gemeenschap sterker functioneert dan
in West-Zeeuwsch-Vlaanderen. Wie het handboek
voor pastorale sociologie, o.l. van dr. Banning
uitgegeven, hierop naleest, kan niet aan de indruk
ontkomen, dat dit de situatie is.
Het gaat hier weer niet over persoonlijke voorkeur
ik zou de ruimte (ook de geestelijke ruimte) van
West-Zeeuwsch-Vlaanderen verre verkiezen boven
de betrekkelijke beslotenheid (ondanks het pendel
verkeer van een deel der bevolking, dat in Rotter
dam en Brabant werkt, maar typisch op het eiland
ingesteld blijkt te blijven) en de engheid van het
Tholens milieu. Neen het gaat hier om een leef
klimaat, dat, in een lange historie geworden, meer
6f minder gunstig blijkt te zijn voor het suicidecijfer
en waarvan de kenmerken merkwaardig goed
althans voor een belangrijk gedeelte onder te
brengen zijn in Stengels categorieën, welke ik als
eerste citaat uit zijn boek gaf.
Wanneer mijn gedachtengang juist zou blijken te
zijn, legt dit allen, die zich als ideaal gesteld heb
ben helpers van mensen en gezondmakers van het
mensenleven te zijn, een grote verantwoordelijk
heid op. Niet slechts in West-Zeeuwsch-Vlaande
ren. Ook op Tholen. En in Middelburg waar (echt
steeds?) het suicidecijfer hoog ligt (1,4 per 10 jaar
per 1000 inwoners). En overal in ons gewest. Want
elk cijfer vertegenwoordigt, al is het statistisch
gezien laag, een berg van leed en misère. Dat de
kerken -in gezamenlijke aanpak hier een
eerste taak hebben, naast vele andere instanties,
behoeft in het geheel geen betoog. Dat een ver
antwoorde methode slechts onder leiding en op
zijn minst met begeleiding van deskundigen, ge
zocht en in praktijk gebracht kan worden evenmin.
We zijn er niet met een S.O.S.-dienst, pastorale
bemoeienis dag en nacht, en wel vooral des nachts,
via de telefoon, hoe belangrijk deze in bepaalde
gevallen kan zijn. (Van de heer Hartman, directeur
v. d. Geref. stichting voor maatschappelijk werk
in de provincie Zeeland, vernam ik, dat een poging
om tot zulk een S.O.S.-dienst te komen, opgezet
door hem en ds. Teutscher in Goes, indertijd, jam
mer genoeg, schipbreuk leed). Deze telefonische
hulpverlening, waarbij de anonimiteit volkomen ge
waarborgd blijft althans naar één kant is te
incidenteel. Onze tijd vraagt om andere gemeen
schapsvormen dan de voorbije. Men leze hierop
na, wat Harvey Cox in zijn inspirerende boek The
Secular City schrijft over de weg van het (samen)
leven der mensen van tribal society via town
society naar de secular city.
Het probleem van de suicide staat niet op zichzelf.
Het is, al doet het zich natuurlijk wel in de eerste
plaats zo aan ons voor, niet lokaal of regionaal.
Het reikt, met alle andere problemen, die een
sterk veranderende wereld aan ons oplevert, ver
buiten de reikwijdte van een kleine kring, een be
paalde groep. Ik weet het, ook in het verleden, het
verre verleden, was de zelfmoord er. Maar wij
leven in het heden.
Dat heden vraagt mensen met visie en kennis. Het
vraagt en juist rondom het vraagstuk van de
suicide wordt dat duidelijk mensen, die daarbij
bezitten het geheim van wat de bijbel „liefdeV
noemt.
Gebruikte literatuur:
Brillenburg Wurth: Hpt Christelijk leven, dl. 1. Kok, Kampen.
Religion in Geschichte und Gegenwart V. Band, 3 art. s.v.
Selbstmord, J. C. B. Mohre Tübingen.
Handboek Pastorale Sociologie, dl. 1. Tholen, Zeeuwsch-
Vlaanderen. Van Gorcum, Assen.
Harvey Cox: The Secular City. SCM Press, London.
Erwin Stengel: Suicide and attempted suicide. A Pelican
Original.
Winterdienst tussen Zijpe en Anna Jacoba
Foto Wim Riemens
214
