teken dat er hier maar zelden schouwburgvoorstel
lingen, bioscoopvoorstellingen en concerten uitver
kocht zijn en dat de meeste sportclubs te allen
tijde bereid zijn leden aan te nemen.
Vele van mijn wensen op deze gebieden zullen
in het westen van Nederland nooit meer verwezen
lijkt kunnen worden, maar in Zeeland omdat men
aan het begin staat van een ontwikkeling kunnen
vele van deze wensen nog vervuld worden en het
is dacht ik, veel zinvoller daarnaar te streven dan
te streven naar een ontwikkeling van Zeeland
waarbij het in de kortst mogelijke tijd een tweede
Roergebied of Nieuwe Waterweg-gebied wordt
met de zeer vele nadelen van dien.
Ik ben mij ervan bewust dat mijn betoog wat frag
mentarisch is geweest. Niet aangeroerd heb ik b.v.
de problemen waarvoor de kerkgenootschappen
en het maatschappelijk werk komt te staan wan
neer de maatschappij in heftige beweging komt en
er begeleid moet worden, zoals dat geloof ik in
hun terminologie heet. Ik heb dat niet gedaan om
dat daar al veel over geschreven en gesproken is
en omdat een deel van de problemen waar zij
mee geconfronteerd worden, veroorzaakt wordt
doordat er bij de uitbreidingen en bouw van steden,
industriegebieden en ontspanningsterreinen en ge
bouwen te weinig rekening gehouden is met de
mens en zijn behoeften. Daarom tot slot nog een
poging om de grote lijnen van mijn betoog samen
te vatten
Wanneer men rekening wil houden met de psycho
logische gesteldheid van de mensen en de behoef
ten die voor hen gecreëerd kunnen en zullen wor
den bij de steeds toenemende welvaart, moet men in
Zeeland op een andere wijze gaan industrialiseren
dan tot nu toe op de meeste plaatsen is gebeurd.
Er moeten strenge eisen gesteld worden aan de
industrie die zich hier wil vestigen wat betreft ver
ontreiniging van lucht, water en bodem.
Men moet hier geen industrieën accepteren die
elders geweerd worden omdat zij niet aan de ge
stelde eisen willen voldoen.
Er zullen betere en meer comfortabeler huizen
en bredere en moderner wegen moeten komen dan
tot nu toe gangbaar is.
Er zullen naar verhouding meer voorzieningen
voor recreatie en ontspanning getroffen moeten
worden.
Dit alles zal meer ruimte vragen, zodat op dezelf
de oppervlakte grond hier minder mensen zullen
werken, wonen en zich ontspannen dan in het wes
ten van Nederland.
Zeelands trots en prestige moet niet zijn dat zij
zoveel mogelijk mensen, industrie en recreatie
genoegens op haar grondgebied verzamelt, maar
dat zij zoveel mensen, industrie en recreatiemo
gelijkheden herbergt dat zoveel mogelijk menselijke
behoeften bevredigd kunnen worden.
Ik heb er al op gewezen dat het bijzonder moeilijk
is om deze kwalitatieve eisen t.a.v. wonen, werk en
recreatie om te zetten in kwantiteiten, terwijl men
rekening moet houden met toekomstige ontwikke
lingen op de verschillende gebieden van weten
schap en techniek. Het zou daarom misschien aan
beveling verdienen om een groepje mensen bijeen
te brengen die zich zouden willen bezinnen over
de vraag hoe een bepaald gebied met een be
paalde geografische structuur, een bepaalde hoe
veelheid mensen en een bepaalde werkgelegen-
heidsstructuur de provincie Zeeland zich on
der ideale omstandigheden in een ideale vorm kan
ontwikkelen. Dit groepje mensen zou moeten be
staan uit bv. een planoloog, een econoom, een
medicus, een technicus, een recreatie-specialist, een
landbouwdeskundige en toch ook wel een psycho
loog. Deze mensen moeten niet bevooroordeeld
zijn met partij-politieke en/of gemeentelijke of pro
vinciale politieke oogmerken.
Wanneer de ontwikkeling van Zeeland gaat in de
richting die ik voor U heb proberen te schetsen,
dan wordt het niet een gebied voor de happy few,
zoals sommigen mij wel eens verweten hebben dat
mijn streven is, maar voor de many happy few.
Stellingen toegezonden aan de leden van de Vereniging
„Vrienden van Veere".
1. T.a.v. de verdere ontwikkeling van Noord- en Midden-
Zeeland kan nog een keuze gemaakt worden tussen een
geleidelijke en verstandige industrialisatie en een storm
achtige, overhaaste en intensieve industrialisatie.
2. Evenzo kan nog een keuze gemaakt worden tussen Zeeland
als een recreatiegebied waar zoveel mogelijk mensen hun
vakantie doorbrengen of waar een beperkt aantal vakantie
gangers in een zekere rust van hun vakantie kunnen ge
nieten.
3. Er is sprake van een geleidelijke en verstandige industriali
satie wanneer:
a. de industrie niet blijvend hinderlijk is (bv. geen lucht
en/of waterverontreiniging).
b. de mate van industrialisatie zich aanpast aan het aantal
mensen dat in het betreffende gebied beschikbaar is
of gemakkelijk kan komen.
c. de industrialisatie niet gepaard gaat met ontwrichtin
gen in het sociale en maatschappelijke vlak.
4. Het toenemen van de welvaart en het toenemen van onder
wijs en vorming, welke individualisering in de hand werken,
zullen er toe leiden, dat steeds meer mensen hun vakantie
in een zekere afzondering en rust willen doorbrengen
(eigen vakantiehuis(je), meer ruimte en betere sanitaire
voorzieningen op campings).
5. Het verdient aanbeveling om er naar te streven van
Zeeland een gebied te maken waar industrie en recreatie
zodanig ontwikkeld zijn, dat aan de eisen die de wel
varende mens voor zijn welzijn aan wonen, werken en ont
spanning mag en kan stellen, voldaan is.
Vlissingen. Een voorstander van sanering
die de minste bedenking koestert.
Foto Wim Riemens
110
