Daar is een groeiende sfeer, daar is steeds iets
nieuws te ontdekken, daar is ook nog stilte, ja,
Middelburg is een mooie, levende stad aan het
worden.
Op de vraag waarom ds. De Veij Mestdagh uit
Zeeland wegtrok, is een eenvoudig antwoord: hij
is er nooit beroepen! In de bijbel staat immers:
geen profeet is geëerd in zijn eigen land? Zijn eer
ste proefpreek was op Zoutelande. Hij kreeg er
twee rijksdaalders voor. In Westkapelle hield hij de
dijkwerkers uit de middagslaap met zijn preek
over Johannes, daarom beriepen ze hem niet. Later
is hij blij geweest niet naar Zeeland beroepen te
zijn, want in Holland klopt toch het hart van Ne
derland, aldus de predikant.
Oorlog en leed is hem in Holland ook niet be
spaard gebleven. In Rotterdam in 1940 had hij een
grote gemeente in een wijk van 23.000 mensen. In
één dag was de hele wijk in as gelegd, ook het
predikantenhuis met alle boeken, papieren en
eigen levenswerk. De mensen weg, als dominee
zonder beroep uitgeleend aan Den Haag, waar hij
duizenden mensen getrokken heeft met zijn bril
jante preken, die van een enorme bijbel- en ge
schiedeniskennis getuigen. (Dit laatste voegt zijn
ega toe!). Och, het verlies van je geschriften is nog
wel te verwerken, maar dat je zoon niet meer uit
Duitsland terugkomt....
Ach, er is zoveel, wanneer men eenmaal met ouwe
Zeeuwen in den vreemde aan de praat raakt, en
de essentie van een tachtigjarig mensenleven kan
men niet in een kort artikel samenvatten. Duidelijk
is het evenwel, dat de ondertoon voor zijn geeste
lijke kracht in later jaren is gelegd in, wat hij ka
rakteriseert als zijn gelukkige en onvervangbare
jeugd op Walcheren. De Veij Mestdagh is een kos
telijk verteller over die jeugdtijd van 1890, maar we
gaan afscheid nemen met een laatste vraag, hoe
hij Zeeland nu en in de toekomst ziet.
Daarop komt een scherp en helder inzicht over de
sociologische situatie van Zeeland. Zeeland staat
internationaal aan de verkeerde kant, sinds zij
overspoeld wordt door Duitsers. Dat brengt cultu
reel verburgerlijking (zonder iets van een individuele
Duitser als mens te willen zeggen). Zeeland hoort
historisch bij de Angelsaksische cultuur, de Britten
en Fransen hebben Zeeland haar allure gegeven,
maar de laatste decennnia brengen de oosterburen
het gevaar van geestelijke degeneratie in Zeeland.
Straks volgt dan nog de inname via de dam door
de vesting Holland en dan zijn we er als Zeeuwen
geweest. Doodzonde.
Voorlopig is het echter nog niet zover, dat de cul
tuur van Zeeland tot het verleden behoort, en bij
het afscheid zijn we dankbaar, dat het „ouwe"
Zeeland aan haar zustergewest Holland zo'n recht
geaarde, en cultureel zowel als religieus fijnbe
snaarde Zeeuw gedurende meer dan zestig jaar
heeft uitgeleend! Moge de diepzinnige en heldere
geest van deze geboren Vlissinger nog lang door
werken, en nog vaak als welkome gast met zijn
echtgenote in Middelburg te zien blijven! Moge
ten slotte hetgeen De Veij Mestdagh in zijn negen
tiger jaren over zijn vriend, Johannes van Patmos,
wil schrijven, door vele mede-Zeeuwen gelezen
worden
„Kom mee, de eendjes voeren!"
„De A.O.W. is ook weer opgetrokken."
„Ik heb een hele dikke korst brood bij me."
„En nou praten ze weer over een uitkering ineens."
„Die geef ik aan de zwanen."
„Maar die gaat onze neus voorbij."
Foto Wim Riemens
224
