Ds. P. G. de Veij Mestdagh
He/ene von Woelderen, dochter van
Vlissingens stuwende burgemeester
tussen de wereldoorlogen, is een van
die vele Zeeuwsen en Zeeuwen die
het geboorteland hebben verlaten en
die als zij voor de keus staat heimwee
of Zeeland zij is een variatie op
de formule van dichter-bioloog Leo
Vroman voor het eerste heeft ge
kozen. Het zijn mensen waarnaar Zee
land goed doet nauwlettend te luiste
ren. Zij dragen het oude gewest in hun
hart, zijn kritisch ten aanzien van het
nieuwe, en hun periodieke bedevaarten
naar het land van herkomst getuigen
van de mogelijkheid tot herkennen die
wij liefst altijd willen openhouden.
Helene van Woelderen heeft een uni
versitaire opleiding in de sociale psy
chologie genoten en voert veelvuldig
de journalistieke pen. Zij is bij uitstek
de aangewezene tot verkenning van
de gewraakte tragiek. De vorm die
zij heeft gekozen is het interview,
waarbij zij hef positief of negatief
kiezen van partij zo veel mogelijk
vermijdt. Gelukkig niet helemaal, want
de redactie is daarvoor te zeer gesteld
op een persoonlijke inzet.
Schrijfster is in 1927 in Vlissingen ge
boren, bracht haar eerste achttien jaar
op Walcheren door, zwierf in vreemde
landen als Amerika en Mexico om, zo
haar appreciatie voor Zeeland als her
boren ervarend. Zij liet ons weten dat
zij de gemiddelde Zeeuw nog goed,
rond en eerlijk vindt. Misschien is er
nog eens gelegenheid om dit mis
verstand recht te zetten. Als wij wer
kelijk zo eerlijk zijn mogen wij dit de
import-Zeeuwen niet aandoen.
Helene W. van Woelderen
We beginnen met een échte „ouwe" Zeeuw, een
bijna tachtigjarige, en nog wel een weleerwaarde!
In Who is Who 1963 staan de feiten van zijn leven:
„Min. in the Neth. Ref. Church born Nov. 14 1885,
Flushing, son of C. N. J. de V.M., publicist. An
cestry: N. J. B. Mestdagh, Esc. Comm. of the French
Navy 1820. Married: to E. M. de Vidal de St. Ger
main. Education: University of Utrecht. Studied two
terms in Birmingham. Career: Min. Neth. Ref.
Church in Rotterdam and the Hague. 1929-30 in
the Navy in the West Indies, 1947-49 app. to the
army in Indonesia. Awards: knight of Orange Nas
sau".
Een Vlissinger, die zijn sporen in Nederland en
overzee verdiend heeft! Gewapend met het Zeeuws
Tijdschrift bel ik aan bij het flatgebouw in Den
Haag, waar het echtpaar nu op de tweede verdie
ping woont. De predikant doet zelf open. Een
tachtigjarige? Ongelooflijk! Zijn stem klinkt wellui
dend en goed gearticuleerd. Men voelt meteen: dit
is een spreker van formaat. Vitaal is hij ook, hij
fietst nog door het drukke Den Haag. Ook preekt
hij nog, houdt lezingen, leidt een Bijbelkring, doet
onderzoek op bijbels en geschiedkundig gebied, hij
hoopt nog te mogen schrijven over zijn liefde van
jongsaf aan, de discipel Johannes.
Op mijn vraag naar zijn jeugd in Zeeland, is het
eerste antwoord even: „Och, daar is niet veel van
te vertellen, in Vlissingen op school, Middelburg op
het gymnasium". Geen verdere herinneringen?
Dan brengt het januari-nummer van het Zeeuws
Tijdschrift opeens uitkomst. Daar staan foto's in
van mensen die de Veij Mestdagh nog gekend
heeft („Wat een prachtig tijdschrift, dat niemand in
onze familie van het bestaan ervan afweet"). En
opeens gaat de kraan der herinnering open, en we
moeten hem na meer dan twee uur met pijn dicht
draaien. Zóveel blijkt er toch nog te vertellen te
zijn, als de dominee eenmaal begint. Ja, als
Zeeuwen eenmaal met elkaar over hun geboor
teland „van vroeger" beginnen, dan gaan hun zo
spreekwoordelijk gesloten karakters en monden
open I
Bij het zien van een foto van de oude heer Ghijsen,
komt de herinnering aan het gymnasium terug.
Pieter de Veij Mestdagh heeft samen met Rika Ghij
sen in de klas gezeten. Met zijn vijven waren ze,
zij was het enige meisje. Ze heeft het ver gebracht
met haar prachtwerk over de Zeeuwse dialecten!
Merkwaardig is het, nu deze oud-gymnasiast zijn
schooltijd nog eens memoreert en overziet, dat er
uit de periode rond 1900 van de weinige leerlin
gen zovelen bekend zijn geworden in Nederland en
daarbuiten.
Veertig leerlingen waren er maar op de hele
school, en als hij nu zijn medescholieren de revue
laat passeren, komt De Veij Mestdagh tot het op
sommen van vele bekende mannen: in zijn klas
zat de latere dr. Waardenburg, wereldberoemd ge
worden in zijn vak ais oogspecialist (zelfs wetten
werden naar hem genoemd); en Wibaut, zoon van
de „rooie wethouder" en zelf later professor in
Amsterdam. Dan waren op school de ter Haar Ro-
meny's, welbekend onder theologen; een paar klas
sen hoger zat Frederiks, later mr. dr., en secretaris
generaal van Binnenlandse Zaken. Dan was er van
Woelderen, later deken der advocaten van Utrecht,
en niet te vergeten Bart de Ligt, bekend als schrij-
ver-filosoof, en meerderen, die hun sporen in de
maatschappij verdiend hebben.
Hoe zou het komen dat zoveel Zeeuwse gymna
siasten uit die tijd zo bekend werden? Ds. de Veij
Mestdagh wijdt dit aan de selectie, die er al was,
doordat het puikje van Zeeland, ook van de eilan
den, op één school werd samengebracht. Daarbij
hadden ze in die tijd uitzonderlijke leraren, bv. dr.
v. d. Kamp, Ieraar wiskunde, die in de lagere
klassen gevreesd werd, maar in de hogere op
handen gedragen door zijn kennis en menselijk
heid. Hij was tevens een bekend zanger. Dan de
222
