raut du Grand Roy Jésus" beschuldigd
van het verkondigen van vreemde leringen
aangaande het komende Rijk van Christus.
Wolzogen was aangeklaagd wegens het
verbreiden van meningen aangaande een
rationalistische Schriftbeschouwing in ver
band met het verschijnen van zijn boek
„De scripturarum interprete"De klacht
tegen De Labadie was overdreven, die
tegen Wolzogen gerechtvaardigd. Gezegd
moet echter worden, dat het optreden van
De Labadie ook in deze synode-zitting
verre van vlekkeloos genoemd kan wor
den. Toch blijft dit een bijzaak, die niet
tot hoofdzaak gepromoveerd mag worden.
Het resultaat van de synode-zitting is ver
bluffend.
W olzo gen werd voor de „rechtbank"
der synode vrijgesproken en De Labadie
voor diezelfde rechtbank schuldig ver
klaard en voorlopig geschorst. De Labadie
verloor het duel met W olzo gen, omdat bij
meerderheid van stemmen beslist werd
over „de waarheid"! Dit besluit werd uit
eindelijk bekrachtigd door de synode
vergadering van Dordrecht in 1669.
Uit het voorgaande blijkt wel duidelijk, dat
de verhouding van De Labadie tot de synode
en diverse classes zonder meer slecht genoemd
kan worden. Ongetwijfeld heeft jalousie hier
in ook een rol gespeeld. De Labadie is lang
zamerhand door zijn (theologische) medestan
ders in de steek gelaten, m.i. niet alleen om
theologische oorzaken. Maar vooral het on
tactische, onhandelbare en subjectivistische
optreden van De Labadie heeft afgezien
van het feit, dat de kerkelijke vergaderingen
ook niet feilloos waren in de houding, die ze
tegenover hem innamen aan een goed ver
staan van elkander veel afbreuk gedaan.
VANZELFSPREKEND was het optreden
van De Labadie in Middelburg in we
zen gelijk aan dat tegenover de kerke
lijke vergaderingen. Hier stond De Labadie
echter veel sterker, aangezien er nog altijd een
grote kring van enthousiastelingen en ver
eerders was, die De Labadie ondanks alles
bleef navolgen en aanbidden. Niet ontkend
kan worden, dat daarbij sprake was van dwe
perij, waaraan anderen zich terecht ergerden,
niet het minst de collega's van De Labadie.
De verhouding onder de drie predikanten was
toch al bijzonder koel, zo niet vijandig.
Vooral de sterk persoonlijk gerichte predi
king, waarin door De Labadie grote nadruk
gelegd werd op de bekering van hart en leven,
oefende een grote aantrekkingskracht uit op
velen in en buiten Middelburg. Anderen keer
den zich echter fel tegen hem, hetgeen o.a.
tot uitdrukking werd gebracht in vlugschrif
ten. Interessant zijn in dit verband enkele
rijmpjes uit de „Lange Rygh-vyter", waarin
verschillende personen van hun sympathie of
antipathie jegens De Labadie blijk geven.
Tegen De Labadie is bijvoorbeeld het vol
gende
Hoe komt dat Labadie bewoont zoo menigh Stadt?
't Geschiedt om dat hem elck terstont wort
wars en zat;
Wijl Haat en Gierigheyt, Bedrog en Hovaardy,
Hem blijven over al, als trouwe Zusters by.
Geest-dryvers, Lasteraars, geveynsde Farizeen
Gout-zoeckers, Ziele-beuls, Twist-makers
zonder re'en,
Zeg, zalmen Labadie met Doorn' of Lauren kroonen,
Dewijl ghy kunt in hem u rechte voorbeelt toonen?
Vóór De Labadie zijn deze rijmpjes:
Hoe schrijft een iders pen op Labadie dus fel,
Als of elk Rymer quam uyt 't voorburg van de hel?
Wiert gy van sulk een Geest als Labadie gedreven,
Gy kreegt Godts Ryck op aardt,
en namaals 'eeuwig leven.
Wie Labadië haat dat ziet men heden blijcken,
Maar mensch spuuw nu vry uit uw vuile lastergal.
Doch weet, dat Christi Rijk op aart
haast komen zal;
Dan zult gy, lasterbek, gelyk een bok staan kycken.
Het conflict met Wolzogen, waarin de sy
node dus een uitspraak gedaan had, maar dat
in feite nooit opgelost is, leidde tot ontzetting
uit het ambt niet alleen van De Labadie, maar
ook van het grootste deel van de kerkeraad
van Middelburg. Dit besluit werd overigens
door De Labadie genegeerd. Waarschijnlijk op
zondag 13 april 1669 had een Avondmaals
viering plaats, die niet zozeer stichtelijk als
wel berucht genoemd kan worden.
Op die dag zou op feestelijke wijze de ver-
89
