ZEEUWS TIJDSCHRIFT
No. 4
van andere artistieke bladen als „Europa", het
„Bouwkundig Blad", het „Pulchra-Schrift" en
de jongere uitgaven „Basia" te Brugge en
„Njet" te Knokke. Ook het essay heeft niveau
bereikt met Herreman en Jonckheere als be
kende representanten in het literaire genre.
Het wijsgerige, kunst-, muzikale, godsdienstige
en politieke essay worden veelzijdig beoefend.
Een aantal Westvlamingen heeft werk uitge
geven in het Frans. Het ontbreken van een
eigen dagblad, universiteit of hogere kunst
school blijkt alles bij elkaar deze provincie
niet al te veel parten te hebben gespeeld.
Overheidssteun
OVER het kunstleven valt zeer veel te
vertellen. In grote openbare en particu
liere verzamelingen zijn de kunstwerken
uit het verleden uitgestald. Grote tentoon
stellingen vervullen een belangrijke rol. Sinds
1902 is Brugge te beschouwen als hoofdstad
van de Vlaamse Primitieven. Het provinciaal
bestuur steunt talrijke initiatieven op het ge
bied van ontwikkeling, toneel, muziek, biblio
theekwezen en geschiedkundig onderzoek, op
een wijze die in Zeeland niet geheel onbekend
is. Het toneel heeft een lange traditie, die mede
steunt op het werk van eigen auteurs. Hieraan
is het opwekken van het Vlaamse zelfbewust
zijn niet vreemd, de droom van Roden-
bach. De betekenis van goede toneelkritiek
wordt duidelijk ingezien. De vooraanstaande
amateurgezelschappen zoeken inspiratie voor
de samenstelling van hun programma in dat
van de nationale toneelgezelschappen. Ove
rigens heeft Claus met zijn stukken in zijn pro
vincie nog geen genade gevonden. De her
geboorte van de Vlaamse muziek is mogelijk
geworden door het eigen muziekonderwijs,
van Antwerpen uit in 1867 ingewijd. West-
Vlaanderen telt thans vier conservatoria, drie
stedelijke muziekacademies en drie andere mu
ziekscholen. Zij werken naar een eenheids
programma, het staatsprogramma voor con
servatoria. Er zijn 238 instrumentale vereni
gingen en 87 zangverenigingen werkzaam.
Vergeten wij ook de beiaardkunst niet.
Kunstambachten en kunstnijverheid vormen
een wezenlijk deel van de volkscultuur en
bloeien opnieuw op: textiel, ceramiek, meu
belkunst, smeed- en gietwerk, glazenierskunst
en grafische kunsten. Deze toegepaste kunsten
worden onderwezen aan inrichtingen voor
kunstonderwijs, negen in getal. De regionale
geschiedschrijving en de studie van de volks
kunde worden systematisch bevorderd, be
langrijk als zij zijn voor de volkscultuur en
haar verhouding tot wijdere stromingen.
Pioniersgeest
OOK economisch streeft West-Vlaanderen
naar versterking en de laatste jaren zijn
er tekenen van succes. Denk echter niet
dat door dit alles de eenheid van West-Vlaan-
deren zeer versterkt is. „Men zoekt overigens
vruchteloos naar enig spoor van een zogezegde
Westvlaamse solidariteit, waardoor de ene
Westvlaming de ander in het zadel zou helpen.
België is hiervoor te klein en West-Vlaanderen
te groot." Tussen solidariteit en gewestelijk
cultuurniveau bestaat kennelijk geen oorzake
lijk verband, evenmin als het geringe inwoner
tal een verklaring geeft. Er zijn andere fac
toren nodig, waaronder vooral de geestelijke
inslag, een zich aanpassende traditie en baan
brekers. Wij treffen hen aan in West-Vlaan-
deren, in Friesland en in Limburg, maar in
Zeeland veel minder. De geestelijke inslag is
hier die van een atavistische terughoudend
heid ten aanzien van de wereldgelijkvormig
heid, de traditie draagt er een te zwaar accent
van de verleden tijd en de baanbrekers zijn er
vroegtijdig vertrokken of zij laten verstek
gaan. Bijgevolg stuit de middelmaat er op te
weinig kritiek, of zij trekt er zich niets van
aan. Zo komt zij weinig verder.
Limburgse ontevredenheid
HET laatste verschijnsel is een euvel waar
aan ook Limburg mank gaat. Het naar
mijn smaak over het algemeen pittige
en progressieve Limburgse maandblad „De
Bronk", dat al bijna elf jaargangen achter de
rug heeft, komt daartegen nogal eens in op-
116
