ZEEUWS TIJDSCHRIFT
No. 5
met stenen gewelven en om de andere travee
eigenaardig gevormde straalkapellen heeft.
De middenbeuk van het koor en het dwars-
schip werden nog op de gebruikelijke wijze
met een houten tongewelf overdekt. Het inte
rieur met zijn rijke kleurschakering vormt een
zeer mooi voorbeeld van de ver ontwikkelde
baksteen-architectuur van Vlaamse oorsprong.
Toch zijn er hier reeds enkele tekenen, die
wijzen op een tanen van de invloed uit Vlaan
deren, ten koste van die uit Brabant, zoals de
natuurstenen banden in het exterieur en het
type van de kapitelen.
Rijker dan ons bezit aan kerken uit de 13e
en 14e eeuw, die veelal later door grotere wer
den vervangen, is het bezit aan torens. Vooral
Walcheren en Zuid-Beveland bezitten een
groot aantal kerktorens in de trant der Vlaam
se baksteengothiek. Aangezien deze torens niet
nauwkeurig te dateren zijn, zullen wij ze naar
hun architectonische kenmerken groeperen.
Door hun rijzig en levendig silhouet, vaak
voorzien van hoektorentjes, contrasteren deze
torens goed tegen de enigszins zwaarmoedige
hallekerken.
Vrij zeldzaam zijn de torens zonder steun
beren. Een van de grootste torens van Zeeland
en wellicht ook de oudste behoorde tot deze
groep. Het was de nu verdwenen toren van
de Noordmonster te Middelburg, (afb. 5)
waarvan de vlakke romp geleed was door
rondbogennissen. Deze toren werd bekroond
Afb. 7. Ned. Herv. Kerk te Zoutelande
Foto Rijksdienst v. d. Monumentenzorg
Afb. 8. 's-Heer Abtskerke, toren
door een spits met vier hoektorentjes. Waar
schijnlijk ontstond deze toren op de overgang
van romaans naar gothiek. Een andere even
eens zeer oude toren, die van Ritthem, heeft
ook een vlakke romp, waartegen aan de zuid
zijde een ronde traptoren. De beide overhoekse
steunberen aan de westzijde zijn van later da
tum. De 14e eeuwse toren van St. Maartens
dijk kreeg eveneens in later tijd hoek-
steunberen; de vlakke 14e eeuwse toren van
Oosterland was op Friese wijze van een zadel
dak voorzien.
De meeste Zeeuwse torens echter bezitten
steunberen. Juist het vroege gebruik van dit
element is kenmerkend voor deze streek en
getuigt van Vlaamse invloed. In Vlaanderen
komen zij reeds in de Romaanse tijd voor,
aan de toren van de St. Salvator te Brugge en
het westfront van de kerken van Dudzeele en
de St. Pieter te IJperen. Het type steunberen,
Foto Rijksdienst v. d. Monumentenzorg
