Zilte gewassen
Provincie Zeeland
De stijging van de zeespiegel leidt in combinatie met het inklinken van de bo
dem, met name in kustgebieden, tot grootschalige verzilting van landbouwgronden.
Wereldwijd is nu reeds een oppervlakte van ruim een miljard hectares dermate verzilt
dat de conventionele, van zoetwater afhankelijke landbouw er niet langer mogelijk
is. Jaarlijks komt daar een oppervlakte van enkele miljoenen hectares bij. Ook in onze
provincie zal het steeds moeilijker worden de landbouwsector van voldoende zoetwa
ter te blijven voorzien. De teelt van halofyten, zouttolerante of zoutminnende planten,
zou een oplossing kunnen vormen voor deze verziltingsproblematiek. Wereldwijd be
staan 1500 gewassen die bekend staan als zouttolerant. Voor ons zijn de bekendste
daarvan zeekraal en lamsoor. In de tijd dat kasgroenten nog niet beschikbar waren
en ook de diepvries als bewaarmethode voor voedsel een onbekend fenomeen was,
trok met name het armere deel van de bevolking in het voorjaar het schor op om deze
groenten te snijden. Dat deze zilte gewassen boordevol voedingsstoffen zitten was
ook toen al bekend. Na een winter lang van geweckte en gekuilde groenten geleefd
te hebben, maakte het armere deel van de bevolking dan ook dankbaar gebruik van
de geboden mogelijkheid het gezondheidsniveau gratis op peil te brengen. Na de
introductie van diepvries- en kasgroenten was deze noodzaak niet langer aanwezig.
De traditionele schorgroenten raakten dan ook in de vergetelheid. Tot het welvarende
deel van de bevolking, op zoek naar nieuwe en bijzondere producten, enkele de
cennia later deze producten herontdekte. Lamsoor en zeekraal werden van armelui's
voedsel opgewaardeerd tot culinaire topproducten. Slechts verkrijgbaar in de betere
restaurants. Aanvankelijk afkomstig uit Frankrijk, later ook uit Mexico en Israël. En
tegenwoordig ook gecultiveerd in Zeeland. Vier agrariërs kweken deze producten in
middels op binnendijkse percelen, gebruikmakend van zout water. De gezamenlijke
oppervlakte bedraagt enkele hectares. Maar hoewel de kweektechniek inmiddels on
der de knie is, lijkt een noemenswaardige uitbreiding van het areaal op dit moment
niet aan de orde. De limiterende factor wordt gevormd door de markt. Genieten deze
producten in Zuid-West Nederland nog een redelijke bekendheid, elders in Nederland
is dat nauwelijks het geval. Verbreding van de markt alvorens verhoging van de pro
ductie, luidt dan ook het parool voor de zilte gewassen.
Gerichte promotie en het vinden van nieuwe toepassingsmogelijkheden, denk aan de
teelt op glas, kunnen een bijdrage leveren aan het verbreden van de bestaande en
creëren van een nieuwe markt.
Het provinciaal bestuur van Zeeland heeft de potenties van aquacultuur onder
kend. De reeds in onze provincie aanwezige vormen van aquacultuur, met name in
de mossel- en oestersector, vormen een uitstekende basis voor verdere activiteiten op
dit gebied. Onmiskenbare troeven zijn de aanwezigheid van gerenommeerde ken
nisinstituten als Wageningen-IMARES (Institute for Marine Resources and Ecosystem
Studies) met een vestiging in Yerseke en het ook in Yerseke gevestigde Centrum voor
Estuarine en Mariene Ecologie (CEME), dat deel uitmaakt van het Nederlands Instituut
voor Oecologisch Onderzoek (NIOO) van de Koninklijke Nederlandse Akademie van
Wetenschappen (KNAW). De kennis en ervaring, vaak generaties lang van vader op
