Als je geen tijd investeert in je ontwikkeling, dan ga je zienderogen achteruit. Met
stijve spieren ga je niet de 100 m. lopen. Ervaren atleten weten steeds beter hoe ze
zich moeten voorbereiden, ervaren violisten weten steeds beter hoe ze zich kunnen
blijven ontwikkelen. Het een kwestie van inventief zijn: wakker blijven, niet indutten
in zelfgenoegzaamheid. Inventiviteit is eigenlijk het belangrijkste woord.
Oprecht naar jezelf durven luisteren, daar gaat het om. Omdat je alleen op die manier
ontdekt wat beter moet. Ik probeer dat heel eerlijk te doen en zoek dan naar manie
ren om het technisch makkelijker te maken. Het gaat om huis-tuin-en-keuken-dingen:
kan dat loopje helderder, kan het vibrato mooier of compacter. Het gaat om kleine
stapjes, maar de lange lijn is eindeloos. Die houdt nooit op. Ook al ben je ver, het kan
altijd beter. Het is een boeiend gegeven. Ik heb er eens over gesproken met schaker
Jan Timman: hoe kan zo iemand zich nog ontwikkelen? Wat voor horizonten zijn
er nog als je al zo verschrikkelijk goed schaakt? Hoe ver kun je gaan, en als je daar
bent waar je wilt zijn, kun je dan
nóg verder? Omdat ik daar zelf
natuurlijk ook mee zit. Als ik mor
gen beter viool speel dan vandaag,
dan kan ik overmorgen nog beter
spelen. Er zijn in de geschiedenis
maar een paar violisten geweest
die aan de verste verste horizonten
stonden en ook die speelden niet
perfect. Perfectie is dus fascine
rend maar werpt ook schaduwen.
Soms denk ik: waarvoor zou ik al
die moeite doen? Het is een eeu
wige zoektocht, viool spelen. Le
venslang koorddansen boven een
weg zonder einde.
Dit artikel is gebaseerd op gesprekken van Rebecca van Wittene met Joan
Berkhemer in de periode april-juni 2007; fragmenten eruit zijn uitgezonden in
de serie 'De Maestro en de Zee' op Omroep Zeeland Televisie. De programma's
zijn on-demand te bekijken via www.omroepzeeland.nl/demaestroendezee.
