HET GEZELSCHAP VAN DE ZEE
ling. De publieke belangstelling was zo groot dat ik me ineens realiseerde
dat je zoiets dus gewoon in een dorpshuis kunt doen.
De gelezen voorstelling moet je zien als laboratorium, als proeflokaal, als
een kijkje in het atelier. Daarom wil ik er ook niet mee buiten de dorps-
grenzen van Kats. Vanaf het allereerste begin was de gelezen voorstelling
een opstap om echte voorstellingen te maken. Maar dat spelen heeft heel
wat voeten in de aarde gehad. Dan ben je zo tien jaar verder."
Eerst zien en dan geloven
De provincie Zeeland krijgt een professioneel theatergezelschap in de schoot
geworpen maar laat het -als het om de centen gaat- afioeten. Het provinciaal
cultuurbeleid dicteert dat theater "grensverleggend, vernieuwend en risicovol"
moet zijn. We zijn hier tenslotte niet achterlijk! Andere evenementen prevaleren.
Meer dan eens vervoegt de artistiek leider zich bij de gedeputeerde en zijn ambte
naren. Nee is en blijft het antivoord. Een houding die ertoe leidt dat ook de lan
delijke subsidiegevers de hand op de knip houden. De kip en het ei, zo gaat dat.
"Het concept was helder. Ik heb dat ook onmiddellijk uitgelegd bij
de provincie. En later, toen we 'De Dijk' hadden gerealiseerd en toen
Willem Nijholt een stuk van Hella Haasse regisseerde en we dat voor
volle schouwburgen door het land speelden en in Middelburg, hoefde
ik toch niet meer uit te leggen wat we bedoelden? Toen was het toch
ook tastbaar!
We hebben er zoveel zelf in geïnvesteerd. Al die toneelmakers en schrij
vers hebben het tien jaar volgehouden en altijd voor niks. Een onkosten
vergoeding kregen ze, maar vaak minder dan de benzine die ze kwijt
waren. Op een gegeven moment hadden we zoveel tegenstand, het
kwam er op neer dat we jarenlang niks meer mochten en konden maken.
Toen zei ik: nu benader ik mijn mensen niet meer. Nu wil ik hen niet
meer voor niks vragen. Als je niet een kleine basis hebt van waaruit je je
kunt ontwikkelen houdt het op. Als de tegenstand bij de subsidiegevers
zo massief is, ook al is er erkenning op allerlei niveaus maar buiten de
provincie, dan moet je ook een keer zeggen: nou ja, geprobeerd en niet
gelukt. Begrijp me goed: ik vind niet dat je totaal afhankelijk moet zijn
van subsidies. Dat zou een grote vergissing zijn, dat heb ik toch ook erva
ren in die tien jaar. Want dan ben je ook afhankelijk van de luimen en de
tendenzen van de overheid, hoezeer je het geld ook nodig hebt. Maar het
toneel heeft, vind ik, ook een maatschappelijk rol. De maatschappij heeft
dus ook een zekere financiële verantwoordelijkheid. Als je naar een zie
kenhuis gaat dan is evident: het kost zoveel. Het zijn wel de zorgverzeke
raars die dat betalen maar het kost geld en dat verbaast niemand. Nou,
bij het toneel is dat niet anders."
"Ik kan me de terughoudendheid van de bestuurders enigszins voorstel
len. Zeeland is natuurlijk een wonderlijke provincie. Dit soort activiteiten
hebben hier nog nooit professioneel plaatsgevonden. Logisch: Zeeland
118
