Dichter bij de
'Zeeuwse' delta
Initiatieven voor het anders omgaan met water
Zeeland en het water
LEO SANTBERGEN
De mens is een wonderlijk wezen opgezadeld met een dualistische
inborst. Voorkomen is beter dan genezen. Toch besteedt hij de meeste
tijd en middelen aan onderzoek en medicijnen om pijnen te bestrijden
die hij zelf heeft veroorzaakt. Hij verbruikt veel energie om te voor
komen dat hij uiteenvalt in een natuurkundige wetmatigheid: chaos.
De mens spreekt en schrijft over duurzame ontwikkeling, integraal
waterbeheer en welzijn. Hij richt zijn pijlen echter op 'ongebreidelde'
economische groei, materiële rijkdom en welvaart. Het 'sluitstuk van
de evolutie' geilt op geld en macht en uit dit in uiterlijk vertoon en
prestigieuze projecten. Niets van dit alles is ook de Zeeuwen vreemd.
Met gepaste trots vertellen ze over hun handelsgeest, gouden eeuwen
en strijd tegen het water. Tijden veranderen echter, ideeën wijzigen
hun koers. En de mens is nooit tevreden. Of zoals Jan Hendriksen het
treffend verwoordde in Zeelandboek 3: "Wat gisteren goed was, kan
vandaag misschien beter". 'Anders omgaan met water' is nu het devies
van de Nederlandse regering. In dit artikel gaat het over wat er komt
kijken bij het anders omgaan met het Zeeuwse water. Wat is de rol
van communicatie hierin? Afsluitend komen recente initiatieven om
de Zeeuwen dichter bij 'hun' delta te brengen aan bod.
'Zandzakken voor de deur' is een gevoelig begrip in het Zeeuwse.
De gezamenlijke vijand was en is het wassende water. Toch heeft
Zeeland een groot deel van haar economische waarde juist te danken
aan datzelfde water.
Afzettingen van zee en rivier zorgden voor vruchtbare landbouwgron
den, vissen en garnalen zwommen vrij en in kapitaalkrachtige aantallen
rond in de kinderkamers van de delta van machtige rivieren als Rijn,
Maas en Schelde. De Zeeuw deed echter zijn intrede. Hij kwam, zag
en overwon. Maar niet zonder slag of stoot, getuige bijvoorbeeld de
watersnoodramp van 1953. Het was en is de impuls voor een versterkte
veldslag tegen het water. Uitvoering van de deltawerken bracht een
diversiteit aan zoute, zoete en brakke watersystemen tot bloei, die veel
onderhoud vergen. Nadelige effecten van al deze technologische hoog-
46
