De Zeeuwse verdronken
dorpen en hun monument
JAN J.B.KUIPERS EN ROBERT M.VAN DIERENDONCK M.M.V. HENK HENDRIKSE
OVERZICHTSKAART: LEIDA C.J. G O L D S C H M I T Z - W I E L I N G A
Linkerpagina: De 'plompe
toren' van Koudekerke
aan de noordkust van
Schouwen is een markant
overblijfsel van het ver
dronken dorp. In de
toren is een informatie
centrum van de Vereni
ging van Natuurmonu
menten. Via beeld en
geluid wordt onder
andere de geschiedenis
van het landverlies in
die buurt verteld.
Reimerswaal in
de kroniek van
M. Smallegange, 1696.
Zeeuwse archeologen duiden de verdronken dorpen doorgaans aan als
een van de belangrijkste 'exportartikelen' op het gebied van de archeo
logie in Zeeland. Tot voor kort kregen ze echter slechts aandacht vanuit
dit vakgebied. Het - toen nog - Provinciaal Archeologisch Centrum
Zeeland publiceerde begin 2000 voor het eerst een voorlopige kaart
met 106 locaties van verdronken dorpen in het Scheldegebied. Deze
verscheen in een bijdrage aan een boek over de geschiedenis van de
Schelde. Helaas werd het bedoelde bijschrift met de namen van de
dorpen niet afgedrukt.
Tegen het eind van datzelfde jaar besteedde journalist Kees Slager,
deskundige op het gebied van de watersnoodramp van 1953, tijdens
een symposium over de Zeeuwse delta aandacht aan het fenomeen.
Een eigen onderzoek had hem al 85 namen van verdronken dorpen
opgeleverd en hij opperde het idee om te komen tot een monument
voor deze dorpen. Het idee werd verrassend snel omarmd door de
gehele provinciale politiek en kreeg een belangrijke pleitbezorger in
de persoon van de commissaris van de koningin Van Gelder. Nog die
zelfde maand december besloten Provinciale Staten van Zeeland tot
de realisering van zo'n monument.
Dit artikel beoogt het bieden van achtergrondinformatie bij het actuele
onderwerp van de verdronken dorpen: een globaal overzicht van de ver
dronken landen en verdronken nederzettingen in Zeeland, waarbij het
'voorbeelddorp' Valkenisse - en zijn bescherming - extra aandacht krijgt.
185