MEER DAN HONDERD JAAR LOONTJENS
Hij gunt zich nu die tijd en aandacht, die hij voor hun vaders minder
had, want zijn zonen kennen hem van vroeger meer als de man die altijd
werkte, altijd met de zaak bezig was.
Stan Loontjens, voluit
Constantinus Petrus, naar
zijn Vlaamse grootvader.
Jukeboxen
Stan: Op een gegeven moment zijn we gebruikte jukeboxen gaan kopen in
Amerika. Die waren op 110 Volt. Hier hebben we 220 Volt. Ze moesten omge
bouwd worden, er moesten transformatoren in, soms andere tandwielen. De kas
ten moesten opgekapt worden. We hadden in die tijd een man, die op De Schelde
werkte. Simon de Koning heette hij. Die was heel goed in politoeren. Die kwam
's avonds bij mij jukeboxen politoeren. Het chroomwerk werd opnieuw verch
roomd. Dat gebeurde in Breskens, bij Cruson. Dan zagen ze er als nieuw uit.
Die jukeboxen kocht je toentertijd gebruikt voor ongeveer 600 gulden per stuk.
Ze deden in de verkoop 1800 tot 2000 gulden. Dat lijkt een verschrikkelijk grote
marge, maar dat was niet zo. Als je zag hoeveel tijd je er in stak en hoeveel je
eraan spendeerde. Als je zo'n jukebox verkocht, dan gaf je de winst eigenlijk weg,
want zo'n jukebox bracht veel geld op in de cafés. Toen hebben we bedacht dat
we die jukeboxen maar beter konden gaan exploiteren. Toen zijn we ze gaan uit
zetten. Een dubbeltje voor een plaat, later werd het een kwartje, of een gulden
voor een paar platen. Eerst met oude jukeboxjes, later met nieuwere en nog later
met splinternieuwe. Gewoon een markt in ontwikkeling. Dus de jukebox was
eigenlijk de eerste vorm van automaten waar we mee werkten.
De jukeboxen zijn in de horeca inmiddels vervangen door moderne
audio-apparatuur. Waar je ze nog in Nederland ziet staan roepen ze nos
talgische beelden op van vooral de jaren vijftig, zestig en ook nog wel
zeventig. Afhankelijk van het perspectief van de leeftijd van de toeschou
wer is het jeugdsentiment of geschiedenis uit de tijd van grootvaders ver
halen. 'The Fabulous Fifties' met Perry Como, Frankie Laine, Nat King
Cole, Mario Lanza, Dave Brubeck, Bill Haley, Chuck Berry, Fats Domino,
The Everly Brothers, Buddy Holly, Paul Anka, Elvis Presley, om een paar
namen te noemen. Maar ook de Koude Oorlog, Hongaarse Opstand,
Berlijnse Muur, president Kennedy. En dan de 'Golden Sixties' van de
Baby Boom Generation en de tocht naar de maan. In Carrousel in
Vlissingen kan die nostalgie flink gevoed worden, want daar staat een
hele reeks oude Wurlitzer jukeboxen. Er is daar trouwens nog veel meer
in de kijkdoos van het verleden.
Het einde van de exploitatie van de jukeboxen betekende ook het einde
van een reeks werkzaamheden, die buiten het opknappen, reviseren en
repareren van de apparaten bestonden. Die muziekmachines moesten
steeds opnieuw met andere platen gevuld worden, al naar gelang de
smaak van het publiek op een bepaalde plaats in een gegeven tijd. Iedere
zoveel maanden gebeurde dat. Die muziek moest per machine op kaart
jes geschreven worden. De huidige Loontjens-generatie kan daarover
meepraten. Hoeveel titels uit top-tien of top-honderd hitlijsten ze hebben
moeten typen is niet in driecijferige getallen uit te drukken en het is de
vraag of het stopt bij viercijferige aantallen.
30
