KONINKLIJKE ZEELANDIA
Het oude woonhuis van
Zeelandia-oprichter
J.H. Doeleman,
Poststraat 23.
Op de gevel prijkt het
wapen dat de koninklijke
onderscheiding van hof
leverancier symboliseert.
opgericht, die later vestigingen over het land kreeg, onder andere in
Goes en die sinds 1983 is opgegaan in het Zwitserse Nestlé-concern.
In Goes staat nog steeds de ingekorte fabrieksschoorsteen van de
vroegere melkfabriek met de letters 'ANDIA' erop. Niet van ZEE
LANDIA, maar van HOLLAND1A. Behalve het beschuitgeleirecept
zou zo ook het idee voor de naam uit Vlaardingen afkomstig kunnen
zijn.
Bij het 25-jarig jubileum kreeg Zeelandia het predikaat "Hofleveran
cier" (hetgeen volgens begeleidend schrijven niet inhield dat er ook
daadwerkelijk aan het hof geleverd mocht worden). Een kwart eeuw
later zou dat "Hofleverancier" vervangen worden door "Koninklijke
Zeelandia".
Zoals gezegd was het een bescheiden onderneming. Adri van Tooren
(1925), die van 1929 tot eind 1943 in Zierikzee woonde, schrijft in
1998 in een brief aan een van zijn vrienden over Zeelandia en Zierik
zee: "Als je mij zou vragen hoeveel mensen er werkten toen wij in
Zierikzee kwamen en er een straat van af woonden, had ik in een
optimistische bui gezegd: misschien wel tien. Maar het kunnen er ook
wel vijf zijn geweest. Zierikzee was in die tijd een volledig slapend
geheel, waar de bedrijvigheid
minimaal was." Dit wordt beves
tigd door Kees Kloet. Toen hij in
1932 bij Zeelandia in dienst kwam
waren er rond de tien personeels
leden: een paar mensen op het
kantoor en een stuk of zes in de
productie. Er bestaat een foto uit
1940 waarop 24 personeelsleden
staan.
Een andere indicatie voor de
bescheidenheid van de omvang
van de productie is het water
verbruik. In de eerste decennia
van de eeuw was er nog geen
waterleiding. De NV Waterlei
dingmaatschappij 'Schouwen-
Duiveland' werd in 1921 opge
richt, maar toen was er nog geen
sprake van drinkwaterlevering
aan Zierikzee. Oorspronkelijk
leek het financieel niet gunstig.
Pas in 1928 werd er een directeur
benoemd: Scheuerman. Zijn zoon
Cor was negen maanden oud
toen het gezin van zijn ouders uit
Oudenbosch naar Zierikzee ver
huisde. Cor werd dus nooit een
73
