ASHOK BHALOTRA
prachtige uitspraak van Gandhi: "Laat alle winden uit de hele wereld naar
ons toewaaien, maar het mag geen storm worden die ons van ons voetstuk
blaast". Je moet ook stevig kunnen staan. Alle ramen open gooien, zodat je
alles kunt meenemen wat van belang is.
In de opdracht voor de structuurvisie van het stadsgewest Middel
burg-Vlissingen heeft Bhalotra die beelden van 'grensbewoner,
smokkelaar en bruggenbouwer' ervaren. Twee besturen, twee culturen,
vaak met de rug tegen elkaar. In zijn visie moesten ze elkaar ontmoe
ten in het niemandsland tussen beide. Het proces en het product
waren even belangrijk. Het proces om samen tot één structuurvisie te
komen en het product waarmee aan die visie inhoud gegeven werd.
Ondanks het positieve resultaat van 1994 lijken de gemeentes weer
met de rug tegen elkaar te staan.
Middelburg-monumentenstad
Sinds meer dan een eeuw wordt het stadsbeeld van Vlissingen
beheerst door de scheepswerf 'De Schelde', met koninklijk predikaat.
Niet zo fraai als de met keizerskroon getooide Middelburgse Lange
Jan, wel zo praktisch. Die 'koninklijke' zorgde en zorgt voor het
dagelijks brood van veel Vlissingers. Tamelijk eenzijdig, en het was
ook niet altijd koek en ei. Voor de werknemers niet, zeker niet als de
economie van het bedrijf hen de straat op dwong, en voor de stad
niet, die in haar stedenbouwkundige behoeften en aspiraties ernstig
werd belemmerd. Fysieke uitbreidingen op locatie moest de stad ten
koste van haar eigen hart voor lief nemen om zichzelf en haar inwoners
te vrijwaren voor een economische ramp. Ze had al genoeg rampen
in het verleden gekend om niet te zwichten voor een Schelde-pressie.
Middelburg heeft de naam van een in 1940 verwoeste stad te zijn,
maar Vlissingen is in 1944 drastisch beschoten en heeft meer te leiden
gehad van watersnoodrampen en van Franse en Engelse verwoestin
gen in eerder eeuwen. Middelburg heeft na de grote brand reeds
vanaf 1942 onder Duitse bezetting aan het herstel van zijn 17e eeuwse
allure kunnen werken. Een allure die het dankt aan zijn 18e en vooral
19e eeuwse ingeslapen karakter, waardoor het oude patroon nauwe
lijks werd aangetast door dynamische stadsvernieuwingen. Slechts
een 19e eeuwse, vrijwel vergeefse, economische impuls door het
graven van het kanaal en de aanleg van een spoorweg heeft zijn
oostelijke stadswallen en fraaie Vlissingse poort doen sneuvelen.
Zijn historische burgerlijkheid is na 1942 bevestigd door een renova
tie in een kleinburgerlijke stijl, die in overeenstemming was met de
ideologie die de Duitse bezetter er op nahield. 1
Zo kon Zeelands hoofdstad gloriëren als monumentenstad, bevestigd
in de jaren 70 onder het bewind van de toenmalige burgemeester
Wolters en stadsarchitect Snoey. Wat is er tegen om de monumentale
directiekamer van een provincie te zijn?
167
