AFSCHEID VAN JACOB CATS
Het succes van uw debuut is een verrassing voor u geweest. Er wordt
gezegd dat uw populariteit samenhangt met uw belangstelling voor
erotiek.
Maechdenplicht:
kinderspelen op
het Middelburgse
abdijplein.
'Prent en tekst horen
voor mij bij elkaar'.
Een gegraveerde illus
tratie bij 'Krepel wil
altijd voordansen' uit
Spiegel van den ouden
en den nieuwen tijd.
De belangstelling voor mijn werk is achteraf wel verklaarbaar.
Ik heb voor het eerst gebruik gemaakt van de behoefte van de
mens om woord en beeld tegelijk te kunnen opnemen. In de
Oudheid is het procédé al toegepast en in onze literatuur vinden
wij het bij Roemer Visscher en Hooft. Prent en tekst horen voor mij
bij elkaar. De mens is meer ingesteld op beelden dan op woorden.
En wat de inhoud betreft: liefde en erotiek blijken onderwerpen te
zijn die aanslaan bij het grote publiek. Er wordt verteld dat mijn
jeugdige lezers de minnedichten kopen wegens de lustige verhalen.
Men zou dus enkel het eerste deel lezen en de twee andere delen,
die maatschappelijke en godsdienstige toepassingen geven bij de
prenten, ongelezen laten. Ik had het kunnen weten. Ik ben ooit
eens verliefd geworden op een meisje tijdens een kerkdienst en
had natuurlijk geen aandacht meer voor de preek. Zo kan ik me
voorstellen dat de jeugd zich liever amuseert met liefdesgeschie
denissen dan met mijn levenslessen. Maar om de aandacht van de
lezer vast te houden mag de schrijver best een schalks verhaal
vertellen. Wie de Minnebeelden onder ogen krijgt, moet toch ook
nieuwsgierig gemaakt worden naar de Sinnebeelden, de toepass
ingen ervan in de praktijk van het leven.
De Emblemata is geen boek dat je in één ruk uitleest. De jeugd zal
eerst naar het vermakelijke grijpen. Als men ouder wordt zal men
ook het ernstige tot zich nemen. Op verzoek van de uitgever heb
ik er iets op gevonden om de jeugd tot de levenslessen te brengen.
In de volgende edities zal elke prent afgedrukt worden met alle
drie de toepasselijke gedichten eronder, de erotische, de maat
schappelijke en de godsdienstige. De lezer wordt er dan als het
ware met zachte drang toe gebracht om alle drie de teksten te
lezen. Dat is ook goedkoper, doordat elke prent nu maar één keer
hoeft te worden afgedrukt. Zo zal de goedkopere uitgave van het
boek ook het grote publiek bereiken.
Wij hebben nog niet gesproken over de literaire gebeurtenis van dit jaar,
de grote bloemlezing van alle nu levende Zeeuwse dichtersde 'Zeeusche
NachtegaeïIs die bedoeld als een soort afscheidscadeau aan u?
Of als een afscheidsgroet van u aan Zeeland?
Het is puur toeval dat het verschijnen van deze bundel samenvalt
met mijn vertrek uit Zeeland. Het initiatief om te komen tot een
verzamelbundel van Zeeuwse dichters dateert al van vijf jaar
geleden. Het belangrijke jaar 1618! Het plan is ontstaan in de
170
