AFSCHEID VAN JACOB CATS
praktijk, de casus interesseert mij meer dan de juridische theorie.
Verder was het raadpensionarisschap van mijn eigen stad veel
aanlokkelijker dan een wetenschappelijke carrière in Holland.
Ik heb het gevoel dat ik nu op een keerpunt van mijn leven ben
gekomen. Ik sluit een mooie en vruchtbare periode van mijn leven
af en zie vol verwachting uit naar het nieuwe: het raadpensiona
risschap van Dordrecht. Ik zou me geen betere leerschool dan
mijn werk in Middelburg kunnen voorstellen.
U woont nu ongeveer twintig jaar in Middelburg. Als u op die tijd
terugkijkt, kunt u dan zeggen wat voor u het meest bewogen jaar is
geweest?
Dat is niet zo gemakkelijk te zeggen. Als God me de tijd gunt van
een rustige oude dag, dan hoop ik het allemaal nog eens aan het
papier toe te vertrouwen, als ik het tenminste niet door de alles
verslindende tijd vergeten ben. Ik denk dat 1618 een bewogen jaar
is geweest, zowel in mijn persoonlijk als in mijn maatschappelijk
leven.
Tegenstrijdige lotgevallen hebben mij getroffen. In dat jaar verlo
ren mijn vrouw Elisabeth en ik ons oudste kind, onze enige zoon
Johannes. Na de dood van zijn twee jongere broertjes bij hun
geboorte, was hij onze stamhouder. Hij was onze oogappel.
Hij was een schrandere knaap die al zo ver was dat hij geleerde
boeken las. Hij is maar tien jaar geworden.
Maar nog in hetzelfde jaar mochten wij als troost het geluk onder
vinden dat ons een dochter geboren werd. Zij draagt de naam van
mijn vrouw Elisabeth. Ze is nu vijf jaar en een gezond en sterk
kind. Zij en onze oudste dochter Anna, die nu veertien is, zijn
onze enig overgebleven kinderen van de zeven. Maar ik ben niet
ondankbaar, ik heb mijn lieve Elisabeth nog en twee schatten van
dochters.
Ja, 1618 wat een jaar! Een jaar van rampspoed en geluk.
Het was in dat jaar dat aan de hemel een heldere komeet verscheen.
Grote gebeurtenissen schijnen hun licht vooruit te werpen.
Er verschenen over die komeet talloze pamfletten en geschriften.
Nuchter en weinig bijgelovig als ik ben, schreef ik anoniem een
geschriftje: 'Aenmerkinge op de tegenwoordige Staert-Sterre'.
Het was natuurlijk wel opmerkelijk dat het verschijnen van deze
komeet, die twee maanden zichtbaar was, samenviel met het
begin van de grote Synode van Dordrecht, in november van het
jaar 1618. Dit gezien tegen de politieke en godsdienstige beroerin
gen van die dagen, lag het voor de hand dat de voorspellingen
niet van de lucht waren. De strijd spitste zich voornamelijk toe
op de vraag of het blinde Fatum of God in zijn almogende voor-
165
