w
DEN HE
vele andere grote namen. Dan luister je naar het leven van een
vrouw, tegelijkertijd naar een eeuw wereldgeschiedenis en naar
het curriculum vitae van haar grote neef, die het verhaal van zijn
tante nog graag wat aanvult.
De emigratie naar Amerika
Tante Barbara's verhaal begint met weinig details, met bijna wat
terloopse mededelingen over haar Friese grootvader, die vanaf
de Zuiderzee met zijn tjalk op Rusland voer. Een jaartal noemt ze
er niet bij, maar de jaartallen van haar vader (1864 -1940) zeggen
genoeg om de historische reikwijdte van herinneringen aan te
duiden. Haar ouders, vader Willem en moeder Janneke, woonden
eerst in Cadzand, waar vader als beurtschipper zijn brood ver
diende. Later verhuisden ze met het hele gezin naar Breskens,
omdat vader een baan had gekregen bij de Provinciale
Stoombootdienst. Het werd geen lange loopbaan in overheids
dienst. Een tussentijds ingevoerde test op kleurenblindheid leidde
voor deze ervaren schipper tot een snel einde van zijn dienstver
band bij de overheid. Wat dat betekent moet hebben in een gezin
waarin 18 kinderen werden geboren, 16 konden er opgroeien, laat
zich raden. Het was weliswaar nog ver voor de echte crisisjaren,
nog voor de Eerste Wereldoorlog zelfs, maar op het Zeeuws-
Vlaamse platteland waren de verdiensten voor velen schaars.
Emigratie naar Amerika was daarom voor velen een reëel alter
natief. Voor oud en jong.
Rochester, een Zeeuws-Vlaamse kolonie
In Rochester (New York) was al voor het begin van de 20e eeuw
een Zeeuws-Vlaamse nederzetting ontstaan, waarmee vanuit het
moederland zeer intensieve contacten werden onderhouden.
Men kwam van daaruit regelmatig op bezoek in Nederland en
veelvuldig waagden mensen uit Zeeuws-Vlaanderen de definitie
ve overstap naar Amerika en zochten dan aansluiting bij de
'kolonie' in Rochester. Rochester is hoogstwaarschijnlijk al vanaf
het begin van de emigratiestromen de grootste Hollandse neder
zetting in Amerika geweest.
Inmiddels is het plaatsje aan het Ontariomeer uitgegroeid tot
een stad met ruim 350.000 inwoners, met een eigen universiteit en
goede culturele voorzieningen. Het uitstekende voorzieningen
niveau is voor een groot deel te danken aan de familie Eastman,
van het bekende Kodak Eastman concern, welk bedrijf nog steeds
in Rochester is gevestigd. Van die groei was echter nog weinig te
merken toen Joost vanden Heuvel in 1920 naar Amerika vertrok.
11
