Bij dit nummer
H<W
2
In november 2019 is het 75 jaar geleden
dat Walcheren werd bevrijd. Dit feit vormt
de aanleiding tot dit bijzondere nummer
van De Wete. Een jubelstemming was ver
te zoeken. Voor veel Walchenaren bete
kende het geen werkelijke bevrijding, maar
moest het ergste nog komen.
Het is niet de eerste keer dat een nummer
van De Wete aan de oorlog is gewijd. Zo
werd in oktober 1994 een speciale Bevrij-
dings-Wete uitgegeven, eentje met een
geheel oranje omslag. In 2009 stond het
oktobernummer in het teken van de 65-jari-
ge herdenking.
De bevrijding van Walcheren was een on
derdeel van de tussen oktober en novem
ber 1944 gevoerde Slag om de Schelde.
Op Walcheren vielen 423 burgerslachtof
fers, aan geallieerde kant sneuvelden 422
militairen, aan Duitse kant 507.1
Het is niet te bevatten dat in 1940-1945
tussen de 225.000 en 250.000 Nederlan
ders zijn omgekomen. Hieronder 104.000
uit Nederland gedeporteerde Joodse
burgers, 2.850 burgers geëxecuteerd als
straf voor verzetsdaden, 20.500 burgers
omgekomen bij bombardementen, 20.000
Nederlanders in Nederlands-Indië.2 De
Tweede Wereldoorlog heeft wereldwijd aan
ongeveer 55 miljoen mensen (soldaten en
burgers) het leven gekost. Maar ook de
bevrijding eiste veel offers.
De bombardementen en inundaties van ok
tober en november 1944 voorafgaande aan
de bevrijding hebben het grootste deel van
Walcheren verwoest. Veel mensen raakten
huis en haard kwijt door beschietingen en
'het water', en mensen verloren familie
leden. In de loop van 1946 was het eiland
weer droog en volgde een wederopbouw.
De oorlog werd iets uit het verleden en
Walcheren keek hoopvol naar de toekomst.
Jaren verstreken en moderne tijden, met
nieuwe generaties, braken aan. Voor velen
die de oorlog hadden meegemaakt bleek
het oorlogsverleden echter bepalend voor
de rest van hun leven. Bevrijd maar... is
de treffende titel van een bundel Zeeuwse
bevrijdingsverhalen uit 2004.
Bij de vijftigjarige herdenking in 1994
waren er nog veteranen aanwezig die de
bevrijding hadden meegemaakt. Nu de
baby's die in 1940 geboren zijn tegen de
tachtig lopen en WOII-veteranen inmiddels
ver boven de negentig zijn, moeten de
ervaringen, mét de pijn en het verdriet, van
de 'oorlogsgeneratie' worden doorgegeven
aan de naoorlogse generaties. Dat dat lijkt
te lukken, blijkt uit de belangstelling voor
de Tweede Wereldoorlog die de afgelopen
decennia sterk is gegroeid. Steeds groter
wordt de interesse in de persoonlijke ver
halen van hen die de oorlog en de bevrij
ding hebben meegemaakt en de plaatsen
waar een en ander zich heeft afgespeeld.
De oorlog raakt - in tijd - steeds verder
verwijderd van de naoorlogse generaties.
Verhalen uit de eerste hand zijn schaars
geworden en we beseffen dat de periode
is aangebroken dat ooggetuigen ons zullen
ontvallen. De Wete heeft sinds het eerste
nummer in 1971 zijn steentje bijgedragen
aan het vastleggen van de kennis over en
ervaringen met oorlog en bevrijding, en zal
dat blijven doen.
De redactie
1. Johan van Doorn en René Hoebeke,De
verliescijfers bij de Strijd om de Schelde in de
Tweede Wereldoorlog
2. www.verzetsmuseum.org.
WALCHEREN
