41
Wim Helm uit Middelburg stuurde ons een
foto, die we hierbij afdrukken. De foto is
duidelijk gemaakt bij dezelfde boerderij als
die op de foto van Tan Francke-Vos, maar
dan in een andere setting en met een an
dere machine. De foto komt trouwens uit
de collectie van mr. Terwoert die destijds in
Klein Valkenisse woonde. Het is opvallend
dat ook op deze foto niemand de streek-
dracht draagt. Ook het decor is tamelijk
neutraal: er zijn geen typisch regionale
kenmerken te ontdekken. Dat versterkt het
vermoeden dat het gaat om reclamema
teriaal. Dat moest immers overal gebruikt
kunnen worden.
Nogal wat lezers gaven er blijk van ook
in deze richting te denken. Drie van hen
kwamen met een concreet antwoord op de
vraag van Tan Francke-Vos. Het is geen
foto van De Lange Pacht. Het is de hof
stede Klein ter Hooge aan de Middelburg-
seweg in Valkenisse. Hij staat afgebeeld
in het boekje Kent u ze nog... Die van
Valkenisse van H. Hendrikse en J. Roose
uit 1974. Piet de Buck uit Zoutelande stuurt
ons het bijschrift: "De dorsploeg poseert
bij een der eerste dorsmachines in deze
streek op de hofstede Klein ter Hooge van
Bram Besuyen aan de Middelburgseweg.
Het is omstreeks 1920. Van links naar
rechts: eigenaar-loondorser Bart Brasser,
Gabe Geljon, Piet de Wijze, Arjaan van
Keulen, Kees de Korte, Lein Boone en Ko
Besuyen Azn. De mechanisatie van de
landbouw begon hier in de jaren tachtig
van de vorige eeuw met de komst van de
(gras)maaimachine. Piet Maas reed als
eerste met een Albion-maaier. Omstreeks
1905 kwam Klaas Wisse met de eerste
paerebinder of graanmaaier. In 1915 ging
Bart Brasser met de dorsmachine de boer
op. Deze Standard dorste al "schoon in
de zak". Zij werd aangedreven door een
Compact-motor. De dorskas woog 2600
kilo en de motor meer dan 1300 kilo. Het
verplaatsen ging niet zomaar doch moest
gebeuren met behulp van paarden. In het
koelvat ging vijfhonderd liter water. Dit gaf
soms ook nog problemen omdat het water
schaars kon zijn in die dagen. Bart heeft
negen jaar met de dorsmachine gedraaid."
Schilderijen van Dirk Jan Koets
Wat staat er afgebeeld op de twee schil
derijen van Dirk Jan Koets (1885-1956),
vroeg Bert Bakker in De Wete nr. 2 van
april jl. Beide schilderijen heeft hij in zijn
bezit.
Rinus Davidse uit Middelburg is resoluut
over het eerste schilderij. "Het betreft een
weerstation", schrijft hij, "een weer'uus op
z'n Zeeuws, of deftiger gezegd een mete
orologisch observatorium. Duidelijk zijn in
de tuin op de voorgrond twee regenmeters
te zien en op het dak van de toren staan
dan de windvaan, de windsnelheidsmeter,
de winddrukmeter en nog meer meteoro-
