18
verzoeken om pachtverlenging van grond
waarmee eerder boerenbedrijven waren
vergroot. Volgens de pachtwetgeving was
het mogelijk om een dergelijk verzoek af
te wijzen indien de verpachter of diens
verwante(n) de grond persoonlijk als land
bouwgrond in gebruik wilde nemen. Erkend
werd dat de op Walcheren gehanteerde
manier van bedrijfsvergroting achteraf ge
zien daarom niet de juiste was gebleken.11
De studies over de landbouw in Zeeland
geven uiteraard de grote lijnen weer, zo
wel wat de ontwikkeling in de tijd betreft
als de gemiddelde bedrijfsvoering. Met dit
artikel is als mogelijke aanvulling hierop de
bedrijfsvoering van een individueel bedrijf
geschetst.
Wilbert Dingemanse
1. Van Cruyningen, p. 95.
2. Zie o.a. Zwemer, pp. 484-488.
3. Zwemer, p. 500.
4. De Dienst Landbouwherstel Bureau Weder
opbouw Boerderijen adviseerde al in december
1945 een noodwoning te realiseren ten behoeve
van zijn zoon Hendrik met zijn gezin. De
nieuw te bouwen boerderij moest passend zijn
voor een bedrijf met vier hectare bouwland,
twee varkens en twee schapen (RCE, archief
SHBO, BWBA, inv.nr. 3073). Van deze be
bouwing is inmiddels niets meer over. Daarom
wordt ze ook niet meer genoemd in de recente
inventarisatie van noodboerderijen van Den
Hollander en Murk (Meliskerke 2016).
5. Deze noodwoning van het type We is medio
2012 gesloopt, zie Den Hollander, pp. 42 en 60.
6. Van Cruyningen, pp. 99-100.
7. Van Cruyningen, pp. 97-99.
8. Van der Werff, p. 60.
9. Het fonds was in 1963 ingesteld, onder meer
om bedrijfsbeëindiging te stimuleren, waarmee
het hogere doel van een noodzakelijke struc
tuurverandering in de landbouw gediend werd.
Brusse, pp. 304-305.
10. Brusse, p. 319.
11. Onder andere de PZC van 21 april 1959,
p. 4: 'Ontpachting' in het herverkavelde Wal
cheren.
Bronnen
- P. Brusse en W. van den Broeke, 'Provincie in
de periferie. De economische geschiedenis van
Zeeland 1800-2000'. Utrecht 2005.
- P. van Cruyningen, 'De landbouw; het begin
van de vlucht naar voren', in: J.P. Zwemer
(red.), 'Zeeland 1950-1965'. Vlissingen 2005.
- J. den Hollander en R. Murk, 'De Walcherse
noodboerderijen en gedenkstenen in wederop-
bouwboerderijen. De eerste wederopbouwstenen
op het herwonnen land 1946/1947'. Meliskerke
2016.
- M. de Vink, 'De herverkaveling van Walche
ren'. Middelburg 1947.
- W.A. van der Werff, 'De herverkaveling van
Walcheren', in: Zeeuws Tijdschrift, 1952 (3).
- J. Zwemer, 'Zeeland 1945-1950'. Vlissingen
2000.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Ar
chief Stichting Historisch Boerderij Onderzoek,
Boerderijen Wederopbouw Archief, inv.nr.
3073.
- Zeeuws Archief, Archief Herverkavelings
commissie, inv.nr. 13.
