ren er kistjes met sigaren (vijftig of hon
derd stuks), flessen wijn en pondspakken
speculaas te winnen.
Jan Vader schrijft dat hij in 1890 op sinter
klaasavond in zijn woonplaats Oostkapelle
in de herberg 't Princewaepen aan een
versmakking deelnam. Hij was toen vijftien
jaar en kwam thuis met een vrijster, een
Een Zuid-Bevelandse 'toondagkoe' die begin
november werd geschonken aan een geliefde.
Hierbij hoorde ook het zogenaamde 'tootelok-
ken', waarbij de jongen en het meisje bij de
dans hetzelfde stuk koek in de mond nemen en
al etende dichter bij elkaar komen, totdat ze el
kaar kunnen zoenen. (Zeeuwse Bibliotheek,
Beeldbank Zeeland, recordnr. 60231)
varken, een kistje sigaren en drie ponds
pakken speculaas. "Flienk geboerd joen",
zei zijn vader, en ook zijn moeder was op
getogen: "Ni mè, kiek noe toch is an en
nog 'n meise (vrijster) ook!" Jan Vader
schrijft niet hoeveel geld hij die avond had
ingezet.
degenen die nog geen kennis hadden ge
maakt met de ouders van hun vriendin,
ging dat anders. De jongen ging dan naar
het huis van zijn vriendin en zette de vrij
ster zo geruisloos mogelijk via de achter
deur in de gang. Om de nek van de vrijster
hing een kaartje waarop de voornaam van
zijn vriendin stond, zodat iedere huisge
noot wist voor wie de vrijster bestemd was.
Sommige meisjes waren die avond een
beetje zenuwachtig en moesten vaker dan
anders in de gang zijn. Kwam er niets, dan
ging zij ervan uit dat het geluk hem in de
steek had gelaten. Het was niet gebruike
lijk een vrijster te kopen en die aan een
vriendin te geven. Wie dat deed, werd voor
bedrieger uitgemaakt. De vrijster moest
met het smakken zijn gewonnen.
Er waren spelers die meer dan één vrijster
wonnen. Van hen werd gezegd dat ze het
in de liefde nooit ver zouden brengen,
want wie gelukkig in het spel was, zou on
gelukkig in de liefde zijn.
Frans van den Driest
Geraadpleegde bronnen:
- jan Vader, 'Smakken op Sint-Nicolaasavond'
uit: 'Neerlands Volksleven', 13e jaargang,
nummer 2,1963.
-Jan Vader, "lelikmaeker', uit: 'Kersaon uut
't Slopje', 1984.
- Woordenboek der Zeeuwse Dialecten, 1974.
- www.bak.kerijmuseum.nl.
Verkering
Jongens die vaste verkering hadden en
een vrijster hadden gewonnen, overhan
digden die persoonlijk aan hun vriendin. Bij
