48
helaas verdwenen. Van de in de negen
tiende eeuw gestichte buitenplaatsen zijn
onder andere Zeeduin en Overduin nog
bewaard gebleven en deze buitenplaatsen
zijn het dankbare onderwerp van de HKW-
excursie op 25 mei.
KM
Macht van de markiezen
Tijdens de algemene ledenvergadering
van de HKW op 27 april 2005 hield Peter
Blom van het Zeeuws Archief (maar voor
ons nog steeds stadsarchivaris van Veere)
een boeiende inleiding met als onderwerp
de Macht van de markiezen. Dit onderwerp
is niet zomaar gekozen, want dit jaar wordt
in Veere stilgestaan bij het feit dat 450 jaar
geleden Maximiliaan van Bourgondië de
titel markies van Veere verkreeg. Plezie
rige bijkomstigheid is dat de huidige mar
kiezin van Veere, koningin Beatrix, op 10
juni de stad bezoekt bij haar tour door de
provincies ter gelegenheid van haar 25-
jarig jubileum. De titel markies moet in de
rangorde geplaatst worden tussen graaf en
prins en heeft een erfelijk karakter.
Blom legde op duidelijke wijze uit hoe de
Veerse edelen markies zijn geworden en
gebleven en vooral welke macht zij aan
deze titel konden ontlenen. Eind dertiende
eeuw liet Wolfert van Borssele, raadsheer
van Floris V en aangemerkt als de stichter
van Veere, zich nog niet betitelen als heer
van Veere. Dit gebeurde wel met zijn klein
zoon Wolfert III in 1339, louter op grond
van (erfelijke) rechtsmacht. Het ontstaan
van de 'heerlijkheid' was een feit. Later
werd deze term in de wandeling ook
gebruikt om het grondgebied aan te dui
den, hetgeen ook het geval was met
'ambachten'. De familie Van Borssele ver
wierf in de loop der tijd vele heerlijkheden
zoals Vlissingen, Domburg en Westkapelle.
Hendrik II van Borssele (1406-1474), een
machtig man met vele hoge functies,
beschouwde Veere toch als zijn belangrijk
ste bezit, en dat had weer effect op de
welvaart van de stad. Erfdochter Anna van
Borssele en Philips van Bourgondië wer
den in 1486 ingehuldigd als Vrouwe en
Heer van Veere. Vele hooggeplaatste en
met name edele gasten vertoefden dan
ook, zeker in de tijd dat kleinzoon Maximili
aan er de scepter zwaaide, op het nabijge
legen kasteel Sandenburgh. Het was kei
zer Karei V, die de Walcherse territoria tot
markgraafschap of markizaat verhief en
daarom mocht Maximiliaan van Bourgon
dië zich markies noemen.
De vele cadeaus en feesten, om de Schot
se kooplieden ertoe over te halen hun
stapel in Veere te vestigen, maakten ech
ter dat de markgraaf bij zijn dood in 1558
een "ongeloovelijke" schuldenlast achter
liet. Door twee curatoren werd het marki
zaat in percelen opgedeeld en geveild.
Koning Filips II verwierf de gedeelten
Veere en Vlissingen door zijn recht van
naasting te gebruiken. Willem van Oranje
gaf in 1566 te kennen ook belangstelling te
hebben, al was het maar om zijn zoon (uit
het huwelijk met Anna van Buren) een
markiezentitel te kunnen geven. Hij wist
Westkapelle te verwerven. Op 21 juni 1575
bezocht Willem van Oranje met zijn gema
lin Charlotte de Bourbon Veere en kreeg
een diner aangeboden. Aardig detail hierbij
is dat de archiefstukken van de aange
kochte spijzen bewaard zijn gebleven: "een
calff, twee pauwen, dry faisanten, braetver-
ckens, cappoenen, jonge hounders, scha
pevlees, runtvleesch, hammen en toungen,
quackels, pasteyen, creeft ende tarrebot,
