belangstelling voor dit onderwerp, gelegen
heid tot het stellen van vragen, waarvan
door het zeer geïnteresseerde publiek
ruimschoots gebruik gemaakt werd.
KM
Koninklijke Maatschappij De Schelde
Op 24 november 2004 hield oud-directeur
van De Schelde, de heer J.W. Weug, een
inleiding over de geschiedenis van de
Koninklijke Maatschappij De Schelde.
Bijna iedereen op Walcheren kent "De
Schelde", ledereen heeft wel een familielid,
een buurman, een kennis die er werkt of
er gewerkt heeft. Wie herinnert zich niet de
soms oorverdovende geluiden in de Wal-
straat, achter die grote ronde muur? Velen
hebben een opleiding gevolgd aan de
Scheldeschool en daar een vak geleerd.
Elke dag, stipt op tijd, vervoerde de Schel-
debus de personeelsleden van en naar
huis. Wie herinnert zich niet de felle strijd
tussen directie en vakbonden, en de regel
matig terugkerende dreigende berichten
over inkrimping of zelfs sluiting van "de
fabriek"?
In zijn lezing refereerde de heer Weug aan
de sociaal-maatschappelijke voorzieningen
die werden getroffen, zoals de was- en
kleedlokalen, de al genoemde scholings
mogelijkheden, de woningbouw, de pen
sioenvereniging, een ziekenkas, de ver-
bandkamer enzovoorts. Vlissingen en De
Schelde zijn onlosmakelijk met elkaar ver
bonden.
In de jaren 1580 tot 1585 werd in Vlissin
gen een van de eerste werven van de
Admiraliteit van Zeeland opgericht. Elk van
de admiraliteiten van de Republiek der Ver
enigde Nederlanden had één of meerdere
Admiraliteitswerven waar naast oorlogs
schepen ook koopvaardij- en kaapvaart
schepen werden gebouwd. In 1815 veran
derde de naam in Rijkswerf. Door het ont
staan van particuliere scheepswerven en
door problemen in de landsbegroting
besloot de regering de rijkswerven op te
heffen. Er is er nu nog slechts één over,
namelijk de Rijkswerf in Den Helder. Door
de sluiting van de Vlissingse werf in 1868
deed armoede zijn intrede in de stad en
daalde het inwonertal tot ongeveer vierdui
zend mensen.
In oktober 1873 publiceerde de Vlissing-
sche Courant dat "...de bekende firma
Smit aan de Kinderdijk een contract met
het bestuur over de domeinen heeft geslo
ten, om de voormalige werf van de
scheepsbouw alhier in exploitatie te bren
gen tot den aanbouw van zeil- en stoom
schepen." Waarschijnlijk speelden de vol
gende zaken daarbij een rol. Er was een
aansluiting op het spoorwegnet verkregen,
de Buitenhaven en de Binnenhavens
waren gegraven en het Kanaal door Wal
cheren was voltooid. Op 18 september
1873 waren deze werken geopend door
koning Willem III. Bij deze gelegenheid had
de Commissaris van de Koning in Zeeland,
mr. R.W. van Lynden, de koning gewezen
op het feit dat de jonge scheepsbouw
meester Arie Smit uit Kinderdijk interesse
had getoond voor de voormalige marine
werf in Vlissingen. Ook had hij ir. Tideman,
marine-ingenieur en grondlegger van de
wetenschappelijk gefundeerde scheeps
bouw, als mogelijk adviseur genoemd. Arie
Smit had zich gespecialiseerd in de bouw
van ijzeren schepen. Hij zag mogelijkhe
den om deze te bouwen in Vlissingen op
het terrein van de voormalige Rijkswerf.
Vier dagen na het bezoek van de koning
aan Vlissingen werd Tideman op het paleis
