schap. In 1815 was op Schouwen het eer
ste Zeeuwse schoolonderwijzersgezel
schap opgericht. Het kreeg al gauw navol
ging in de andere districten. Zo waren er
op Walcheren lange tijd twee van deze
beroepsverenigingen. Ze hadden ten doel
de vakbekwaamheid van de onderwijzers,
die allen zonder uitzondering het vak in de
praktijk hadden geleerd, te bevorderen en
hen tot vakreflectie en studie te motiveren.
Op de maandelijkse bijeenkomsten bogen
de leden zich over de 'wetenschappen',
waarmee de lagereschoolvakken werden
bedoeld. Daar hielden ze over verschillen
de, liefst op het onderwijs betrekking heb
bende onderwerpen, 'voorlezingen' en
werd het door de voorzitter opgegeven
huiswerk onderling besproken. Vooral voor
de op het platteland geïsoleerd levende
schoolmeesters waren deze bijeenkomsten
van groot belang. Het op aansporing van
de schoolopziener in 1837 te Middelburg
opgerichte stedelijke schoolonderwijzers
gezelschap telde zeven leden. Uit hoofde
van zijn functie was de schoolopziener de
eerste, 'bestendige' voorzitter; Borking
werd tot tweede voorzitter benoemd en P.
Leupen, de hoofdonderwijzer van de
Nederduitse stadsschool, tot secretaris.
Terwijl er van Leupen verschillende versla
gen en brieven bewaard zijn gebleven,
hebben de werkzaamheden van Borking
helaas geen sporen achtergelaten. Op de
negende algemene vergadering van de
schoolonderwijzersgezelschappen van het
eerste district (Walcheren en Noord-Beve
land), die op 13 juli 1844 werd gehouden
in het "daartoe smaakvol ingerigte school-
locaal te Sint-Laurens," leverde Borking
een bijdrage.5 Hij behandelde enkele zegs
wijzen: "het zalig moeten", "die wil kan" en
"doe wel en zie niet om". Het waren
-
Borking zal een goed spreker zijn geweest. Hij
hield twintig lezingen voor de leden van het
Middelburgse Departement van de Maatschap
pij tot Nut van 't Algemeen (zie noot 4).
levenswijsheden die hem uit het hart
gegrepen leken.
Tine Visser
Noten
1. Zeeuws Archief, Archief Commissie van
Onderwijs, inv.nr. 4.
2. R. Reinsma, 'Het ondenvijs in Zeeland in
1833 volgens de rapporten van de hoofdinspec
teur voor het lager, middelbaar en Latijnse
onderwijs', 1964.
3. 'Middelburgsche Courant', 30 april 1842.
4. Zeeuws Archief, Archief Departement van
Nut van 't Algemeen te Middelburg, inv.nr.
108.
5. Zeeuws Archief, Archief Toezicht Lager
Onderwijs inv.nr. 30.
