Walcherse
gemeentehuizen
Het oude stadhuis van Westka
Dit artikel gaat over het stadhuis van
Westkapelle, dat in 1944 is verwoest.
We beginnen met de ontstaansgeschiede
nis van dit gebouw, zoals die is beschre
ven in Westkapelle, bevolking en Westka-
pelsche dijk van K. Baart uit 1889.
Een echt stadhuis
Omstreeks 1477 werd de zetel van de
magistraat overgebracht naar een gebouw,
gekocht van een zekere Michiel Adriaans
zoon. Hiervoor moet er dus ook al een
stadhuis geweest zijn, maar daar wordt
volgens Baart nergens melding van
gemaakt. Het moet een gebouw in een
vervallen staat zijn geweest, want de brie
ven betreffende privileges waren onder
andere door vocht in een zo slechte staat
dat landsvrouwe Maria van Bourgondië
werd verzocht deze documenten te ver
nieuwen. Of het gekochte gebouw van
Michiel Adriaanszoon nog verbouwd moest
worden om het geschikt te maken als stad
huis, blijkt niet uit het genoemde boek.
In 1636 werd wegens de vervallen staat
besloten het stadhuis geheel te vernieu
wen. In de rekening van 1637 zijn hiervoor
uitgaven verantwoord voor aangekochte
steen, houten nagels, ijzerwerk, een leien
dak, vier nieuwe vensters met Frans glas,
het vermaken van het uurwerk en de aan
schaf van een buffet. De verbouwing kost
te ongeveer 275 pond Vlaams 1.650,-).
In 1783 kreeg het stadhuis een arduinste
nen gevel. De kosten hiervan waren
1.900,-.
Baart noemt de zetel van de magistraat
het stadhuis, want Westkapelle had in
1223 van graaf Floris de Vierde stadsrech
ten gekregen. Er waren trouwens in die tijd
nog geen gemeenten en dus ook geen
gemeentehuizen. Er waren steden en
heerlijkheden. Gemeenten zijn pas ont
staan na de komst van de Fransen, onder
de Bataafse Republiek. Bij de Staatsrege
ling van 1798 werden de heerlijke rechten
afgeschaft en de gemeenten ingesteld.
Onderscheid tussen steden en andere
gemeenten was er niet meer.
Het gebouw vanwaaruit Westkapelle werd
bestuurd, werd dus altijd stadhuis
genoemd en het is niet vreemd dat het die
naam bij de bevolking behield. De naam
ging van de ene op de andere generatie
over en bleef zo behouden. Ik houd me in
dit artikel aan deze traditie.
De naam stadhuis is ook passend bij dit
gebouw met de neo-klassieke gevel.
De klok
Het stadhuis stond op de hoek van de
Zuidstraat en de Kloosterstraat. De toen
malige Kloosterstraat lag in het verlengde
van de Papestraat. De plaats van het stad
huis was ongeveer die van het tegenwoor
dige pand Markt 102.
De voorgevel bevatte de wijzerplaat van
een klok. Dat was de enige openbare tijd
aanwijzing in Westkapelle. Anders dan in
de meeste dorpen van Walcheren was er
geen klok op het kerkgebouw. De klok op
het stadhuis moet er al lange tijd zijn
geweest. In de aangehaalde rekening van
1637 wordt het vermaken van het uurwerk
vermeld.
De klok werd geluid bij brand en andere
bijzondere gebeurtenissen, zoals de
geboorte van de prinsessen Beatrix en
Irene. De laatste keer dat de klok werd
geluid, was in de middag van 28 augustus
