op Jo's verlangen doorrijden, omdat ik ook
gevaar liep als ik me bij hem ophield. 'Het komt
best in orde', zei hij nog en toen ben ik direct
Majoor Valk (van de politie) gaan waarschuwen
en al wie er nog wat aan zouden kunnen doen.
Elk uur besteedde ik aan het bemachtigen van
een ander geldend bewijs om hem te verlossen.
Het was hopeloos. Een meisje had hem op Sou
burg gezien bij 't wissel, en had 'n brief van hem
gehad, strikt persoonlijk voor Mr. Avink (com
mandant van politie).
Ik naar Avink en er stond in dat ze met z'n
dertigen waren en dat ze op Lammerenburg
waren en waarschijnlijk voor het standgerecht
moesten verschijnen. Dat was 's avonds 8
uur. Mr. Avink zou de volgende ochtend stap
pen ondernemen om Jo te bevrijden. Afwachten
maar weer. Ik had er net achteraan gelopen van
's morgens 11 tot 's avonds 8.
Dat meisje vertelde ook nog, dat Jo geen eten
kreeg voor de volgende dag, maar hij had op
Souburg stiekem een brood gekocht en onder
zijn jas geduwd.
8.10.1944. Eindeloos wachten op bericht van
Mr. Avink, die die morgen stappen zou onder
nemen. Brief van Jo ontvangen. Hij vraagt om
dekens, jas, slip-over-trui, enz. Betsie gaat het
brengen en krijgt hem te spreken. Ook Wim
Hertoghs is in het kamp. De jongens zijn vol
goede moed en de behandeling was niet slecht.
De kost was ook goed en ze sliepen op strozakken.
12 tot 15 Uur: Mr. Avink gesproken en die had
's morgens bereikt, dat Jo vrij zou komen en
moest gaan werken.
Iedereen houdt me aan en vraagt naar Jo, want
een biljet hangt nu aangeplakt, dat ze 40 mensen
gepakt hebben en dat er een deel van voor het
Standgerecht zou moeten verschijnen! 't Is om
te huilen, dat zo'n Jo daar ook bij zou kunnen
zijn. Om 9 uur 's avonds groot feest. Jo komt
binnenstappen en is uit gevangenschap ontslagen.
Hoera!!!'
Naast Jo den Hollander waren er nog andere
opgepakten, die weer vrij snel werden vrijgelaten.
Zo weet de destijds 18-jarige A.H. van den
Bulck, die als tweede werd opgepakt, zich nog te
herinneren dat als eerste de 18-jarige Hans
Harting, de later zo befaamde Zeeuwse mid-
denafstand-loper, werd gepakt. Voorde P.Z.C.
haalde Harting enkele herinneringen op.
'Ik werd opgepakt door de Sicherheitspolizei.
In de kamer waar je werd verhoord, werd je van
de ene hoek naar de andere geslagen. Later
kwam je voor de rechter. Dat gebeurde heel
officieel. Daar stond je dan met allemaal mensen
van de Sicherheitspolizei om je heen. Van de
jongens die voor me stonden kreeg er één
twintig jaar gevangenisstraf en de andere dertig
jaar. Daar moest ik om lachen, wantje wist dat
de oorlog nooit zo lang meer zou duren Ik
werd op het laatste moment vrijgesproken,
nadat mijn moeder bij de Ortskommandant
was geweest. Ondanks die vrijspraak moest ik
toch dwangarbeid verrichten. Helpen bij graaf
werkzaamheden in Domburg'.
Door bemiddeling van familie kon menigeen
voortijdig het kamp verlaten; ook bemiddeling
van mensen als de Vlissingse politieman Jacob
van Holst en de Vlissingse Ortskommandant
Hans Heinze hadden resultaat.
DeJl-jarige Mr. M.A.(Rien)Terwoert bevond
zich eveneens onder hen die werden opgepakt.
Zijn relaas: 'Alle mensen in het kamp waren
opgepakt omdat ze niet voor de Duitsers wilden
spitten. De Feldgendarmerie had overal pos
ten uitgezet en deze mensen waren gesnord. Als
districts-secretaris van de vakgroep goederen
vervoer moest ik zaken regelen als ontheffingen
voor ziekenvervoer, voor melk voor kinderen
enz., maar ik werd bij de bevoegde Duitse in
stantie bijna weggevloekt. Daarop ging ik per
fiets naar de Ortskommandant Koudekerke om
het daar te proberen. Schuin voor de Orts-
kommandatur stond een vrachtauto. Iedere
man die voorbij kwam werd gearresteerd en in
de auto gewerkt. Wachtende, volgens afspraak,
op de Ortskommandant ging ik in de deurpost
naar de arrestaties staan kijken. De comman
dant van de groep kwam echter naar me toe,
arresteerde me en voerde me af naar de vracht
auto. Hij trapte me de auto in omdat ik me
beriep op de afspraak met de Ortskomman
dant. We werden afgevoerd naar het strafkamp
in Souburg. Alle gevangenen werden afgeleverd
aan een legersergeant en soldaten. Hier ont
dekte ik een gat in de afrastering van gaas en
prikkeldraad, wat mogelijkheden tot ontsnap
ping kon bieden.
Toen de sergeant, die als kampcommandant
4
