het bombardement van 17 mei 1940, in 5 hoofd
stukken o.a. de aanleiding tot W.O. II, de slag
om Walcheren, de bevrijding - in het bijzonder
die van Middelburg.
Uitgebreid is aandacht besteed en terecht
aan de Jodenvervolging, met name die in onze
hoofdstad. Aan de hand van aanhalingen uit
o.a. 'Zeeland in de oorlog' van Ar en Tine Visser
en 'Worsteling om Walcheren 1939-1945' door
H. bollen en J. Kuiper-Abee vertellen overle
venden hun oorlogservaringen.
De samenstellers zijn er in geslaagd een boeiend
en duidelijk verslag te leveren van de tijd van
'40-'45 door juist de nadruk te leggen op het
leven van alle dag. Kindertekeningen, adverten
ties, sportprenten, spelletjes wisselen de gespro
ken tekst af. Een klein gemis is het ontbreken
van enkele versjes.
De mening van 11-14-jarigen:'Interessant om te
lezen, goed te begrijpen, mede door de verkla
rende woordenlijst. En anders dan de bekende
oorlogsboeken, want het gaat over dingen die je
zelf nu ook nog beleeft. Jammer dat we het niet
mogen houden als herinnering'.
Schoolhoofden zagen daarom graag een herdruk.
Jammer ook dat het de gemeente kennelijk aan
geld ontbrak om een wat solider uitvoering te
verwezenlijken. Een ringbandje in de rug zou de
levensduur verlengen.
'Middelburg in oorlogstijd'is verstrekt aan alle
basisscholen en die van voortgezet onderwijs in
Middelburg.
Buffaloes bevrijden Middelburg,
door J.N. Houterman, uitgave Gemeente Middelburg,
1990.
Op 17 mei was het vijftig jaar geleden dat het
monumentale hart van Middelburg door het
bombardement van de Duitse luchtmacht werd
verwoest.
Dit feit heeft voor Middelburg en haar bewo
ners onuitwisbare gevolgen gehad: bijna
600 panden brandden uit en 22 mensen kwamen
daarbij om. In het kader van herdenkingsaktiviteiten
in de meimaand had het Gemeentebestuur
opdracht gegeven aan de amateur-historicus
J.N. Houterman om een boekje over de oorlog
samen te stellen.
Regeren is vooruitzien: het werd niet een boekje
over het bombardement op 17 mei 1940, maar
over de bevrijding op 6 november 1944.
Het boekwerkje (48 pagina's) bestaat groten
deels uit verhalen en (dagboek)verslagen van
ooggetuigen. Zo vertelt brandweerman Wim de
Hollander uit z'n dagboek over de bange maanden
september en oktober. Het zeewater dat Wal
cheren tweemaal per etmaal overspoelde, dreef
40.000 mensen binnen de veste. Naarmate
november naderde, werd de stad steeds vaker
beschoten.
Onder die 40.000 bewoners van de binnenstad
bevonden zich zo'n 2.000 Duitse soldaten onder
bevel van generaal Daser. Voor het overgrote
deel van hen bleek de Zeeuwse lucht onverteer
baar: ze stonden vanwege hun maagklachten
bekend als de wittebrooddevisie.
Het relaas van om er enkelen te noemen
politieman Jacob van Holst, chirurg Nauta en
advocaat Terwoert thans voorzitter veldnamen-
commissie HKW), die ieder afzonderlijk per
bootje de Engelsen informeerden over de afwe
zigheid van strijdlust bij de vijand en van wnd.
burgemeester Koene's bezoeken aan Daser,
geeft het boekje afwisseling en houdt het prettig
leesbaar.
Levendig is ook het verslag over het verloop van
de verkenningsexpeditie die voor de Middel
burgers gelijk de bevrijdingstocht zou worden.
Deze expeditie bestond uit 140 man in 11 buffa
lo's (amfibische rupsvoertuigen) onder aanvoe
ring van majoor Johnston. Onderweg, bij Too-
renvliedt, liep een buffalo op een mijn: zes
mannen kwamen daarbij om.
Bekend, maar steeds weer boeiend, is de partij
blufpoker van luitenant tolk Pedro in het nazi
hoofdkwartier bij generaal Daser.
Het verhaal over de gebeurtenissen, die zesde en
zevende november, wordt door enkele burgers
gekompleteerd. Er zijn nogal wat legeronder
delen bij de bevrijding betrokken geweest. Hou
terman is terechtvolledig in z'n opsom
ming willen zijn; een consessie aan de vlotte
leesbaarheid is het gevolg.
Over de inhoud veel positiefs; nu een negatief
element: de uitvoering is uit de tijd. Of heeft
men de situatie kort na de bevrijding willen
nabootsen? Het papier was toen schaars; er
moest zoveel mogelijk tekst op een bladzij ge-
24
