WALCHEREN IN WOORD EN BEELD
door F.A. Broeksma
Nog niet zo lang geleden kwam de afkorting A. en O. me alleen voor als een
handelsmerk van een supermarkt, maar sinds kort hebben deze letters een
andere betekenis voor me gekregen d.w.z. als de afkorting voor: Aagtekerke
en Oostkapelle.
Een en ander begon toen de heer Diepenhorst, burgemeester van Domburg,
me attendeerde op het bestaan van een oude grenspaal tussen de voormalige
gemeenten Aagtekerke en Oostkapelle. Deze zou nu naast de schuur op een
boerenerf liggen. Maar na de eerste vreugde deed deze mededeling bij mij
visioenen ontstaan van op dammen gestort puin waartussen de resten van een
verbrokkelde grenspaal.
Niets bleek echter minder waar, want de agrariër, op wiens erf de stenen paal
ligt, heeft gelukkig een sterk ontwikkeld historisch besef. Vooral omdat deze
grenspaal aan de weg ter hoogte van zijn boerderij gestaan heeft kent hij er een
hoge waarde aan toe en daarom is deze paal dan ook bewaard gebleven. Want
door het noodlot was de paal al in twee stukken gebroken voordat hij in diens
bezit kwam.
Tot begin 1986 n.l. sierde deze paal, althans het bovenste stuk, de tuin van
Duinvlietweg 2 te Oostkapelle, het woonhuis in de voormalige oranjerie van
kasteel Westhove. Sinds enkele jaren is deze v.m. oranjerie in gebruik als
Zeeuws Museum voor natuurhistorie. De bewoner van dit woonhuis had de
paal gekregen van wegwerkers. Het ding stond zowel letterlijk als figuurlijk in
de weg bij de wegverbinding. In dit verband kan 'weg-werkers' ook dubbel
zinnig worden opgevat. Toen de bewoner van het pand Duinvlietweg 2 ging
verhuizen was de hiervoor genoemde agrariër er als de kippen bij om de inmid
dels verdwenen steen op te sporen en hij wist gedaan te krijgen dat hij de steen
mee kreeg. Dit enerzijds omdat de steen vroeger voor hof Duinvliet in de weg
berm heeft gestaan en anderzijds omdat men wist dat de steen bij hem in goede
handen zou zijn.
Tot zover de recente historie van de omzwervingen van ons onderwerp.
Bij het zien van de steen valt direct op dat de ene zijde voorzien is van een
wapen van de v.m. gemeente Aagtekerke en de andere zijde voorzien is van het
wapen van de vroegere ambachtsheren van Oostkapelle (de familie Le Sage).
Omdat het wapen van de gemeente Oostkapelle een ander was dan dat van de
vroegere ambachtsheer, twee horizontale banen, kan geconcludeerd worden
dat deze grenspaal van vóór de Frans- Napoleontische tijd stamt. Trouwens
een dergelijke conclusie kan ook uit de vormgeving getrokken worden.
Boven op de paal twee ingekerfde gleuven die elkaar onder een hoek van ca.
90° snijden. Dit betekent tevens dat deze paal precies in het hoekpunt heeft
gestaan van twee grenslijnen. Uit determinatie van de plaats, de Domburgse-
weg ter hoogte van 't hof Duinvliet en het landgoed Hoogduin tussen
Domburg en Zonneveld, blijkt dat het Aagtekerkse wapen in de richting van
de toen nog eigen gemeente wees en het wapen van de ambachtsheer in de
richting van Oostkapelle.
20
