GAAISCHIETEN
door P. de Pagter
Over ringrijden is veel geschreven en bekend. Terecht, want dit is altijd een kleurrijk
gebeuren: een combinatie van sport en folklore.
Over gaaischieten is in zijn algemeenheid veel minder bekend. Komt dit omdat het
schieten altijd aan de dijk of in de duinen plaats moet vinden i.v.m. het gevaar van
rondfluitende kogels, of omdat het gaaischieten ook altijd gepaard gaat met een flinke
borrel? Dit laatste was bij het ringrijden trouwens vroeger ook algemeen gebruikelijk.
Op Walcheren wordt er op twee plaatsen nog het gaaischieten beoefend, in West-
kapelle en in Domburg. Over het Westkapelse gaaischieten is al eerder door de heer
W. Gabriëlse in de Wete en in zijn laatste boekje gepubliceerd. Nu volgt een beschrij
ving van het Domburgse gaaischieten en zijn vermoedelijke oorsprong.
Het gaaischieten zoals dit nog steeds plaats vindt in Domburg is een door traditie ge
dragen evenement, hetwelk jaarlijks plaats vindt op de Vrijdag van de Domburgse
kermis, (dit is de eerste Vrijdag na 24 juni Sint Jansdag) Volgens de geschiedschrij
ving van Domburg, is het Gaaischieten mogelijk ontstaan in de 16e eeuw. Hiervan is
echter geen bewijs meer te leveren.
Naar het schijnt is het Gaaischieten ontstaan, doordat toendertijd op de rede van
Domburg gelegen marineschepen, haar officieren aan land stuurden om scheepsvolk te
ronselen. Hieraan werd een schuttersfeest verbonden, waaraan het Gaaischieten zijn
oorsprong zou hebben danken. Gelet op de nog steeds gebruikelijke benamingen zoals
Kapitein, Fourier, Bottelier, Recruut e.d., kan het haast niet anders of dit moet uit de
militaire (marine) orde zijn ontstaan. Dat dit 'schuttersfeest' van toen een waar feest is
geweest, blijkt heden ten dage nog steeds uit de overgebleven tradities en het daarmee
gepaard gaande borreltje. U moet zich dan ook het Gaaischieten voorstellen als een
'lollige' bezigheid, waarbij een 'drankje' even onontbeerlijk is als het geweer.
Het schieten vindt plaats in de duinen met vuurwapens. Van oorsprong zijn deze
wapens uiteraard de oude musketgeweren geweest. Later de verbeterde (naar onze be
grippen) 'oude' bovenlaadsgeweren en weer later de jachtgeweren.
Tegenwoordig is nog een 6-tal 'bovenlaads' in gebruik, voor de rest wordt gebruik ge
maakt van (moderner) jachtgeweren.
Hiervoor worden door de Gaaischieters zelf een 2- 4 2,5 duizend patronen gemaakt
voorzien van een loden kogel, die ook weer zelf worden gegoten. Er wordt geschoten
op 'tronken' van essenhout, welke jaarlijks in het bos worden gehaald, 's Middags
wordt tevens geschoten op een compleet opgetuigd zeilscheepje (traditie) en een 'pop
petje' (is een afbeelding van één of ander voorval in de gemeente, meestal satirisch be
doeld). De afstand bedraag ca 20 mtr. Dit is dan in vrij korte bewoording de geschiede
nis van het Gaaischieten.
Uiteraard kent het Gaaischieten ook de inmiddels tot traditie geworden 'voorbereidin
gen'. In de eerste plaats dient de Kapitein te zorgen, dat van de Burgemeester toestem
ming wordt verkregen om het 'spel' te doen plaats vinden. U begrijpt, dat -zeker in de
tegenwoordige tijd- het gebruik van vuurwapens de nodige voorzichtigheid en verant
woordelijkheid vraagt. De voorbereidingen voor het maken van de scheepjes en de
poppetjes, het aankopen van het kruit en het maken van de loden kogels moeten vroeg
tijdig worden aangevangen. En dan komen de 'feestelijke' dagen. Vrijdag 2 weken
voor het Gaaischieten wordt de eerste vergadering belegd, in één der café's van Dom-
24
