HOFLEVERANCIERS IN MIDDELBURG,
ANNO 1986
Ze schreven hun artikel eerst in het Nederlands en vertaalden het daarna in het
Frans en zonden het dan uiteraard in. Tot hun grote blijdschap vielen ze nog
in de prijzen ook!
We vonden het werk van deze jonge mensen dermate belangrijk dat we, ter
stimulering van meer van zulke onderzoekjes, het nuttig vonden hun werkstuk
in De Wete op te nemen. We hopen dat U het met genoegen leest, evenals
overigens alle artikelen in deze, wederom goed gevulde Wete.
Redaktie
Naar aanleding van het vorig jaar verschenen boek 'Hofleveranciers in Neder
land', geschreven door M.R. van der Krogt, heb ik een onderzoek verricht
naar huidige Hofleveranciers in Middelburg. Ter verduidelijking volgen eerst
enige bijzonderheden over het Hofleverancierschap,
Het brevet Hofleverancier werd ingevoerd in 1814 door de Soevereine vorst,
later Koning, Willem 1 en was aanvankelijk bestemd voor bedrijven en
middenstandszaken die aan het Hof mochten leveren. Met de invoering
beoogde de Koning de in die tijd veelal gezapige ondernemers te prikkelen een
beter produkt te maken of te verhandelen. Spoedig kwamen voor het
predikaat Hofleverancier tevens ondernemers in aanmerking die niet daad
werkelijk aan het Hof goederen leverden, maar wel bekend stonden als
betrouwbare en deugdelijke zakenlieden. In het brevet werd zelfs de bepaling
opgenomen dat het verkrijgen ervan niet betekende dat men automatisch
gerechtigd was om aan het Hof te mogen leveren. Aan de andere kant was
elke leverancier aan het Hof niet vanzelfsprekend Hofleverancier. Het
Hofleverancierschap houdt in dat een zaak gerechtigd is tot het voeren van een
Koninklijk wapen; dit hoeft niet altijd het wapen van de regerende vorst te zijn
maar bijvoorbeeld dat van een ander lid van het Koninklijk Huis. In de
praktijk is een Hofleverancier te herkennen aan een koninklijk wapenschild
aan de gevel. Deze schilden zijn meestal van gietijzer of van zink, bij uit
zondering van hout.
Het Hofleverancierschap is tevens af te leiden uit het koninklijk wapen op
produkten, voertuigen, in advertenties en rekeninghoofden.
Een aanvraag om het brevet Hofleverancier te kunnen verkrijgen kan door de
onderneming zelf of door derden geschieden bij de burgemeester, de Commis
saris der Koningin (vanaf 1900) of rechtstreeks bij de Particulier Secretaris
(voorheen de Hofcommissie) van H.M. de Koningin.
Tegenwoordig wordt het brevet Hofleverancier nog maar zelden verleend.
Enerzijds omdat de voorwaarden steeds strenger worden b.v. dat een bedrijf
minstens 100 jaar oud moet zijn, een vooraanstaande positie in moet nemen,
de ondernemer van onberispelijk gedrag moet zijn in financieel en in sociaal
opzicht t.o.v. de werknemers en anderzijds door de heroverweging van de
onderscheiding door Koningin Beatrix. De huidige Koningin heeft in haar
regeringsperiode nog maar één keer het brevet Hofleverancier verleend.
Hierbij zou ook het illegaal gebruik van het predikaat een rol kunnen spelen.
Keren we nu terug naar de Hofleveranciers van Middelburg anno 1986.
De oudste nu nog bestaande Hofleverancier is de boek- en kunsthandel Van
Benthem Jutting; Lange Delft 64. Deze zaak werd opgericht in 1801 en was
2
